خواص برخی از سبزیجات

کاهو

نام علمی lactuca sativa

گياه شناسي
كاهو يكي از قديميترين سبزيجات دنيا است منشاء آن در هندوستان و آسياي مركزي مي باشد . كاهو طبق مداركي كه بدست آمده از شش قرن قبل از ميلاد در ايران مصرف مي شده است و يك قرن قبل از ميلاد به روم راه يافته و غذاي مهمي براي روميان بوده است . كريستف كلمب تخم كاهو را به دنياي جديد برد بطوريكه از اوائل قرن پانزدهم ميلادي كاهو در هائيتي و باهاما كشت مي شده است . كاهو گياهي است يكساله كه داراي برگهاي پهن و دراز و سبز روش مي باشد و با طعم كمي شيرين .
انواع مختلف كاهو كه در حال حاضر در آمريكا كشت مي شود حدود 16 نوع مي باشد كه در تمام طول سال وجود دارد، روي هم رفته دو دسته كاهو وجود دارد :
1-كاهوي پرورشي و اهلي كه در سالاد استفاده مي شود كه كاهوي گرد Head Lettuce و كاهوي ايراني Romano Lettuce از انواع مهم آن است .
2- كاهوي وحشي يا كاهوي خودرو
كاهوي ايراني از نظر مواد غذايي از كاهوي گرد بهتر است . كاهوي گرد ارزش غذايي چنداني ندارد زيرا داراي مقدر زيادي الياف است كه توليد گاز و نفخ در معده مي كند .
خواص داروئي:
خواص گياه كاهو
كاهو از نظر طب قديم ايران سرد و مرطوب است
1)كاهو تميز كننده خون است
2)كاهو بعلت داشتن آهن خونساز است
3)ضد تورم است
4)كاهو خواب آور و آرام بخش است
5)كاهو براي ضعف اعصاب مفيد است
6) كاهو ملين و ادرار آور است
7)خوردن كاهو براي ماليخوليا مفيد است
8)كاهو زخم هاي مجاري ادرار و مثانه را درمان مي كند
9)اگر كاهو را با سكنجبين و يا سركه بخورند اشتها آور است
10)كاهو اثر ضد تشنج دارد
11)درد معده را تسكين مي دهد
12)كاهو قواي جنسي را تقويت مي كند
13)براي برطرف كردن درد سينه كاهو را بپزيد و بخوريد
14)زنان شيرده اگر مي خواهند كه شيرشان زياد شود بايد كاهوي پخته بخورند
15)ورم غدد لنفاوي را برطرف مي كند
خواص تخم كاهو
تخم كاهو از نظر طب قديم ايران سرد و خشك است
1-تخم كاهو مخرب و خواب آور است
2-خوردن تخم كاهو زكام را برطرف مي كند
3-تخم كاهو براي درد سينه مفيد است
4-خوردن تخم كاهو براي دستگاه ادراري نافع است و آنهائيكه قطره قطره ادرار مي كنند بايد تخم كاهو بخورند
( در حدود 10 گرم روزانه ) تا اين مرض برطرف شود . کاهو به طرق مختلف در سالادها و بعضی غذاها مصرف دارد و میتوان آنرا همراه با سکنجبین به علت طعم لذیذ مصرف کرد.

با آمدن کاهو سر سفره ها در فصل بهار و تابستان آیا تا به حال از خود سوال کرده اید که این سبزی خوشمزه و پرمصرف چه خواصی دارد؟آیا تا به حال فکر کرده اید که چرا بسياري از افراد چاق برای لاغر شدن، هر روز يك بشقاب بزرگ سالاد مي‌خورند و كاهو يكي از سبزي‌هاي سالادشان را تشكيل مي‌دهد؟

اگر بخواهيم كمي درباره تاريخچه آشنايي انسان با اين سبزي برايتان بگوييم، بايد اين‌گونه آغاز كنيم كه اين سبزي در حدود 2500 سال پيش توسط ايرانيان باستان مصرف مي‌شده و تاکنون محبوبیت خود را از دست نداده است.
برای کسانی که از کمبود اهن رنج میبرند بسیار توصیه میشود چرا که سرشار از ويتامين و آهن است. متخصصان مي گويند كه كاهو ويتامين هاي «آ» و «ب» و «ث» دارد و خونساز است. اين سبزي سرشار از املاح آهن، كلسيم، منيزيم، منگنز، روي، سديم و مس است.
اين املاح به ويژه منگنز و روي از سفيد شدن و ريزش مو جلوگيري مي كند.حتی برای آفتاب سوختگي مفيد بوده، قرمزي ناشي از آن را در سطح پوست كاهش مي دهد.
تعدادی از پزشکان معتقدند که کاهو خاصيت خنك كننده دارد تشنگي را برطرف مي كند.
افرادی که تشويش و نگراني و دلهره دارند حتما مصرف روزانه کاهو زا در برنامه غذائی خود بگنجانند چرا که تحقیقات نشان داده کاهو مسکن اعصاب و بهترین دارو برای بیماران عصبی است،همچنین براي آرامش اعصاب و رفع خستگي و بي خوابي مفيد است.
جالب است بدانید که مصريان قديم به كاهو «گياه بارور» مي گفتند. و از آن برای درمان ناباروی و بالابردن توان جنسی استفاده میکردند.
کاهو فشار خون را تنظيم مي كند و خوردن مرتب آن از بروز بيماري‌هاي قلبي- عروقي و سكته جلوگيري مي‌كند .
در درمان يبوست مؤثر است. كاهو اشتها را تحريك مي كند. خوردن كاهو با كمي سركه و ادويه پيش از غذا ـ با تحريك غدد دستگاه گوارش و ترشح اسيد معده ـ به هضم غذا كمك مي كند.

خوردن کاهو از سفيد شدن و ريزش مو پيشگيری می کند

به گزارش ايسنا متخصصان می گويند کاهو دارای ويتامينهای A,B,C است که به همين علت خونساز است.

همچنين، اين نوع سبزی سرشار از املاح آهن، کلسيم، منيزيم، منگنز، روی، سديم و مس است و به علت داشتن املاح فراوان مخصوصا منگنز و روی از سفيد شدن و ريزش مو جلوگيری می کند.

کاهو تحريک کننده اشتها و چنانچه قبل از غذا کاهو با کمی سرکه و ادويه مناسب ميل شود غدد دستگاه گوارش را تحريک کرده و باعث ترشح اسيد معده شده در نتيجه به هضم غذا کمک می کند.

پزشکان همچنين تاکيد دارند که کاهو به علت خنکی، تشنگی را تسکين بخشيده و يرقان را معالجه می کند. کاهو مسکن اعصاب و حتی تشويش و دلهره را از بين می برد و بهترين دارو برای امراض عصبی است.

کاهو تنظيم کننده فشار خون و در درمان يبوست موثر است. کاهو برای کسانی که به تنگی نفس مبتلا هستند زياد خوب نيست اما خوردن مغز کاهو برای معالجه تنگی نفس مفيد است

کاهو یکی از پرمصرف‌ترین سبزیجات دنیاست که تاریخ کهنی دارد.

این سبزی انواع مختلفی دارد ولی رایج‌ترین آنها کاهوی معمولی ایرانی و کاهوی پیچ است که کاهوی ایرانی از ارزش غذایی بیشتری برخوردار است.

کاهو طبیعتی سرد و مرطوب دارد. برخلاف تصور عام، پرخاصیت‌ترین قسمت کاهو، برگ‌های خارجی آن است که سبز تیره‌تر بوده و به لحاظ کلروفیل غنی‌تر است. اگرچه کاربرد کاهو معمولا به‌صورت خام و در انواع سالادهاست ولی برای ته‌دیگ و به‌ندرت در بعضی از خوراک‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته پخته آن مصارف درمانی نیز دارد.

ارزش غذایی

کاهو سرشار از بتاکاروتن، اسیدفولیک، ویتامین C، مقدار کمی ویتامین‌های B1، B2، B3 و B5، ویتامین E، کلسیم، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، آهن، مس و روی است.

خواص درمانی

- کاهو یک مسکن و آرام‌بخش طبیعی است و به‌خاطر اینکه دارای مقدار کمی از ماده شیمیایی لاکتوسین است، ‌مصرف زیاد آن سبب رخوت و سستی می‌شود.

- کاهو برخلاف انتظار از جمله سبزیجاتی است که معده را تقویت می‌کند؛ در ضمن ادرارآور بوده و یبوست را نیز از بین می‌برد.

- کاهو دارای آهن فراوان است و به عمل خون‌سازی بدن کمک می‌کند.
- به بانوان شیرده توصیه می‌شود که کاهو بخورند چون شیر را زیاد می‌کند.

- کاهو برای درمان سیاه‌سرفه، رماتیسم، برونشیت، تشنج، تپش قلب، یرقان، انسداد مجاری طحال و کبد مفید بوده و همچنین تصفیه‌کننده خون است.
- برای رفع سرفه‌ و درد سینه کاهو را بپزید و بخورید.

- اگر شب‌ها از مشکل بی‌خوابی رنج می‌برید، پیش از خواب کاهو بخورید.

دارای طبیعت سرد و حاوی پروتئین و قند و کلسیم و فسفر و پتاسیم و منیزیم و ویتامین‌های آ و ب و ث است. کاهو برای دفع یبوست مزاج، دفع صفرا و درمان یرقان و افزایش حجم ادرار وخون قاعدگی وتسکین سوزش مجرای ادرار و تصفیه خون ورفع عطش وسر درد وزکام مفید است. مبتلایان به سل و تنگی‌نفس و کسانی که معده‌شان زود نفخ می‌کند باید آن را به مقدار کم وبا احتیاط بخورند. مصلح کاهو نعناع است.
کاهو مدر، ملین وخواب آور است. برگ کاهو برای مفصل ومزاج‌ها مفید وبرای مبتلایان به ورم قولون مضر است. کاهو خون را صاف واخلاط را رقیق می‌کند. کاهو برای نطروی بدنی سودمند است ودارای ویتامین ((آ)) و ((ب)) و ((ک)) و ید و کلسیم وسلیکون و آهن، پتاسیم. وسولفور و فسفر و مواد قندی و مواد چربی و مواد ازته می‌باشد. چنانچه کاهو مخلوط با عصاره هویج خورده شود، بر خاصیت آن افزوده می‌گردد.
کاهو مسکن اعصاب وصاف کننده خون است کاهو رنگ مو را براق ورنگ روی را گلگون می‌کند. اگر کاهو را بعد از غذا بخورند غذاهائی ‌که خوب هضم نشده‌اند را خیلی سریع هضم می‌کند. کاهو برای معالجه یرقان، انسداد مجرای طحال وکبد ونیامدن ادرار تجویز می‌شود و برای اشخاص عصبانی و پریشان مفید است زیرا خواب راحتی تولید می‌کند لذا اشخاصی که مبتلاء به تپش قلب، نورالژی وبی‌خوابی هستند باید هنگام شب قبل از خواب کاهو بخورند.

کلم

سبزی‌ای است که در انواع مختلفی شامل گل‌کلم، کلم بروکلی، کلم پیچ، کلم سفید، کلم قرمز، کلم قمری و... کشت می‌شود.

این سبزی به صورت خام در انواع سالادها، ترشی‌ها، شور و به صورت پخته در انواع و اقسام غذاها شامل خورش‌ها، پلوهای مخلوط، خوراک‌ها و سوپ ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکات خرید و نگهداری کلم سفید

هنگام خرید کلم سفید دقت کنید که برگ‌های آن کاملا سفید بوده، لکه‌دار نباشند و در ضمن به طور کامل به هم چسبیده باشند. خود کلم نیز باید از وزن سنگینی نسبت به اندازه آن برخوردار باشد. برای نگهداری کلم، کافی است آن را به همان صورت درسته داخل کاغذی بزرگ یا ورق روزنامه پیچیده و پس از گذاشتن در کیسه پلاستیکی، هفته‌ها آن را در کشوی یخچال نگهداری کنید.

خواص غذایی

این سبزی حاوی ویتامین‌های A، B، C، E و مواد معدنی متعددی مانند کلسیم، منیزیم، گوگرد، سدیم، فسفر و مقدار کمی مس و روی است؛ در ضمن کلم منبع غنی‌ای از آهن، اسید فولیک و کلروفیل است و بعد از جعفری، بیشترین مقدار ویتامین C را در بین سبزی‌های کلروفیل‌دار دارد اما مقدار آن در کلم پخته کاهش می‌یابد.

خواص درمانی

* کلم به دلیل دارا بودن مواد گوناگون برای جلوگیری از ریزش مو، کم‌خونی، خستگی مفرط و درمان دردهای رماتیسمی، سیاتیک، برونشیت و تاول مفید است.
* خوردن کلم برای کبد بسیار مفید است؛ در ضمن می‌تواند میزان قند و فشار خون را نیز پایین بیاورد.
* مصرف کلم به صورت خام یا پخته به جهت دارابودن ترکیبات سولفور موجود در آن، اثر نابودکننده بر باکتری‌ها و عفونت‌های دستگاه تنفسی دارد.
* مصرف کلم در درمان التهابات، زخم‌های دستگاه گوارشی، سوزش معده، گاستریت و کولیت‌های دستگاه گوارش بسیار مؤثر است.
* برگ‌های کلم خاصیت آرام‌بخشی داشته و برای تقویت اعصاب مفید است.

100 گرم یا یک پیمانه بزرگ کلم خردشده چه دارد:

1. انرژی: 17/5 کیلوکالری
2. پروتئین:1 گرم
3. کربوهیدرات: 3/8 گرم
4. چربی: 0/19 گرم
5. فیبر: 1/6 گرم
6. ویتامین ث: 5/22 میلی‌گرم

کلم ، گیاهی با سابقه ی بسیار طولانی و تنوع زیاد است. کاشت و برداشت آن به 600 سال قبل از میلاد در یونان برمی گردد . از معروف ترین انواع آن می توان کلم برگ، گل کلم، کلم بروکسل، کلم پیچ، کلم قمری و کلم بروکلی را نام برد . بیشترین مصرف کننده های کلم ها آلمانی ها، استرالیایی ها و روس ها هستند. در آمریکا نیز این گیاه دارای سابقه طولانی کشت و مصرف است.

خواص کلم

انواع کلم غنی از
ویتامین C ، ویتامین A و اسید فولیک است و دارای عناصری مثل گوگرد، فسفر و کلسیم است.

فولات موجود در کلم برای زنان باردار بسیار مفید است و مانع بروز نواقص سیستم عصبی جنین می شود.

همچنین فولات در پیشگیری از
بیماری های قلبی و عروقی مفید است. از این رو افرادی که یک بار دچار سکته شده اند خیلی خوب است مرتب کلم مصرف کنند و اگراز نوع کلم قرمز باشد که در آن لیکوپن موجود است اثر آن برای این افراد چند برابر می شود.

از مهم ترین خواص این خانواده می توان به تأثیر آنها در پیشگیری از سرطان اشاره کرد. ویتامین C ،
بتاکاروتن و ایندول موجود در انواع کلم در ایجاد خاصیت ضد سرطانی آن نقش دارد. در بین آنها کلم بروکلی در پیشگیری از سرطان مؤثرتر است و این خاصیت ضد سرطانی به دلیل وجود مواد آنتی اکسیدان بیشتری می باشد.

مطالعات نشان داده کسانی که بیشتر از سبزیجات به ویژه خانواده ی کلم استفاده کرده اند کمتر به سرطان کولون مبتلا شده اند.

تحقیقات نشان می دهد رشد سرطان دارای روندی است که ترکیبات مواد غذایی می تواند در طولانی شدن این روند مؤثر باشد، مثلاً همانطور که
سیگار کشیدن و ورود دود سیگار به ریه از عواملی است که رشد سرطان ریه را تسریع می کند ، بعضی ترکیبات مواد غذایی مثل مواد موجود در خانواده ی کلم با کمک به کل سیستم ضد سرطان در بدن، موجب تقویت سیستم ایمنی می شوند. بدین صورت که ایندول موجود در کلم موجب تحریک آنزیم های خاصی می شود که آزاد شدن مولکول های گلوتاتیون را افزایش می دهد که روند سرطان را کند می کند. اگر فردی با سرطان روده ی بزرگ رژیم مناسبی را رعایت کند، عمر طولانی تری خواهد داشت و عوارض سرطان دیرتر بروز می کند.

انواع کلم

•
کلم پیچ یا کلم برگ ( CABBAGE ) : کلمی بدون ساقه است که مصرف برگ یا آب آن دارای خاصیت ضد التهابی در بدن است.

•
کلم بروکلی ( BROCCOLI ) : غنی از ویتامین های A و C است و رنگدانه های ضد سرطان دارد . در هنگام خرید انواع سبزتر آن را انتخاب کنید و برای ماندگاری بیشتر نیز باید آن را به صورت شسته نشده داخل کیسه ی سر باز در یخچال نگهداری کنید ، زیرا رطوبت باعث رشد قارچ در آن می شود و هنگام مصرف باید آن را خوب بشویید.

•
گل کلم ( CAULIFLOWER ) : قست مورد استفاده ی آن گل آذین آن است. گلیکوزینولات های موجود در آن باعث ایجاد طعم خردل در آن می شود، خصوصاً اگر خام مصرف شود.

•
کلم بروکسل ( BRUSSELS SPROUTS ) : قسمت مورد استفاده آن معمولاً جوانه های متورمی است که در اطراف ساقه ی گیاه زیر چتر برگ ها بیرون می زند و به شکل غده های گوشتی سبز و سفت به اندازه ی فندق و یا به شکل تکمه در می آید. این نوع کلم نیز غنی از ویتامین C و A و فولات است و در پیش گیری از سرطان مؤثر است.

خواص دارویی کلم

* در قدیم مردم فرانسه از کلم خرد شده ، شیره تهیه می کردند و معتقد بودند که خوردن 3 یا 4 قاشق از آن صدا را صاف می کند. کلم پخته درمان
سرفه های کهنه است . برای این منظور سوپی که حاوی قلم گاو و کلم باشد ، تهیه کنید و به فرد مورد نظر بدهید.

* مصرف کلم فواید زیادی برای دستگاه گوارش دارد. اولاً تخم کلم ، کرم کُش است و مصرف آن به دلیل وجود مواد گوگردی برای پاک کردن دستگاه گوارش بسیار مفید است. دیگر اینکه چون فیبر زیادی دارد، در رفع یبوست مؤثر است . پس بهتر است بصورت خام با سالاد مصرف شود که هم یبوست را بهبود می بخشد و هم زخمهای بواسیر را التیام می دهد. روزانه 3 قاشق از شربت کلم تمام کرم های بدن را دفع می کند.

* مصرف کلم برای پاک کردن خون مفید است و چون ویتامین C دارد به رفع کم خونی کمک می کند . از این رو رنگ رخسار را درافراد ضعیف بهبود می بخشد.

* کلم
خواب آور است و از سردرد می کاهد.

* خوردن 6 گرم تخم کلم نیروی جنسی را تحریک می کند.

* مداومت در خوردن کلم باعث از بین رفتن
سنگ های ادراری می شود.

* کلم دارای گوگرد است . پس شتشوی سر با شیره ی آن
شوره سر را خوب می کند و مرهم کلم پخته بر سر ریزش مو را کم می کند. برای رشد مو و ناخن نیز مفید است.

ترکیب شیمیایی کلم

کلم ها دارای مواد معدنی و ویتامین های زیادی هستند . از دیگر ترکیبات موجود در کلم گلوکوزیدها و ماده ای بنام MYROSIN را می توان نام برد. MYROSIN یک دیاستاز مخصوص است که در دانه ی خردل نیز وجود دارد و تندی دانه ی خردل مربوط به آن است.

از هیدرولیز گلوکوزیدها، گلوکز و اسانس گوگرد دار تولید می شود که همین ماده پس از پختن کلم اغلب موجب تولید بوی نامطبوع گوگردی می شود.

جدول ترکیبات شیمیایی کلم

مواد موجود در نصف لیوان کلم برگ خام :

انرژی 18 کالری
فیبر 2 گرم
چربی ندارد
کربوهیدرات 4 گرم
پروتئین 1 گرم
کلسیم 33 میلی گرم
پتاسیم 172 میلی گرم
منیزیم 11 میلی گرم
ویتامین A 9 RE*
ویتامین C 23 میلی گرم
فولات 30 میکروگرم

*RE : RETINOL EQUIVALENT

نکته:

با وجود تمام خواص ذکر شده در مورد کلم افرادی که مبتلا به گواتر هستند باید در مصرف کلم احتیاط کنند زیرا بعضی گلیکوزینولات های موجود دراین خانواده به ایزوتیوسیانات تبدیل می شوند که از جذب ید توسط غده تیروئید جلوگیری می کنند. دیگر اینکه زیاده روی در مصرف کلم موجب ایجاد نفخ و افزایش
فشار خون می شود.

کلم داراي كلروفيل، ويتامين E، C است. كلم يكي از ضد سرطان هاي قوي است كه با انواع سرطانها به ويژه سرطان روده بزرگ مبارزه مي كند. خواص كلم در درمان بعضي بيماري ها از جمله پيشگيري سرطان، عفونت و زخم معده به اثبات رسيده است.
علم جديد خواص كلم را در درمان بعضي بيماري ها از جمله پيشگيري سرطان، عفونت و زخم معده به اثبات رسانده است.
ضد سرطان قوي
كلم يكي از ضد سرطان هاي قوي است كه با انواع سرطانها به ويژه سرطان روده بزرگ مبارزه مي كند.
تحقيقات نشان مي دهد كه مصرف كلم به صورت خام، پخته و يا آبپز در سركه، براي يكبار در هفته حدود 66 درصد احتمال بروز سرطان روده بزرگ را كاهش مي دهد .
اين سبزي داراي يك ماده شيميايي به نام indole ايندول مي باشد كه راديكالهاي آزاد را كنترل مي كند. اين راديكالهاي آزاد طي فرايندي اكسيداسيون كرده و مي توانند ساختار سلولها را تغييرداده و يا حتي آنها را از بين ببرند. به صورت خوراکی در سالادها و در برخی غذاها مصرف میشود که مصرف آن در مناطق گوناگون مختلف میباشد.

کلم سبزی است که از کالری پایینی برخوردار است، همچنین فاقد پروتئین و چربی است و از این جهت از جمله غذاهای مناسب برای کاهش وزن است و بعلاوه چربی های اضافی بدن را ازبین می برد.

این سبزی حاوی کلروفیل و ویتامین های A, B, C, E و مواد معدنی زیادی مثل اسید فولیک، پتاسیم ، منیزیم و منگنز است. کلم بدلیل داشتن مواد معدنی غنی برای جلوگیری از ریزش مو، کم خونی و خستگی بسیار مفید است. کلم یکی از ضد سرطان های قوی است.بویژه برای پیشگیری از سرطان های سینه ، ریه ، روده بزرگ و پروستات مفید می باشد.

آمار نشان داده است که مصرف کلم برای یک بار در هفته احتمال بروز سرطان روده بزرگ را تا 66% کاهش می دهد.همچنین چون خاصیت آنتی باکتریال دارد برای درمان بیماریهای عفونی ، زخم معده ، ورم های پوستی و روماتیسم نیز کاربرد دارد.

کلم به کاهش کلسترول خون کمک می کند و علاوه بر آن باعث کاهش میزان قند خون می شود. کلم خاصیت آرام بخشی داشته و برای تقویت اعصاب و کاهش استرس مفید می باشد.

cabagge-broccoli.jpg

رژیم غذایی که توسط جامعه سرطانی امریکا معرفی شده است مصرف سبزیجات مثل کلم، کلم بروکلی ، گل کلم را بطور مداوم توصیه کرده است.

شوید(Dill) گیاهی است یک ساله به ارتفاع 30 سانتی متر تا یک متر(گاهی بیشتر) و دارای ریشه راست، مخروطی شکل و به رنگ سفید است. طول ریشه متغیر و بین 10 تا 30 سانتی متر می باشد. ساقه آن منشعب استوانه ای بی کُرک، دارای خطوط طولی و در محل گره ها کمی فرو رفته است.

برگ های تازه و خشک شده این گیاه مانند زیره سیاه ، معطر می باشند و برای طعم دهی در خیلی از غذاها به کار برده می شوند.

زمان و نحوه کاشت شوید به چگونگی استفاده از اجزای گیاه(بذر یا پیکر رویشی) بستگی دارد.

اگر هدف از کاشت، تهیه بذر و استخراج اسانس از پیکر رویشی گیاه باشد، زمان مناسب برای کاشت شوید اوایل بهار(اواخر اسفند) می باشد. ولی اگر هدف از کاشت شوید، استفاده به عنوان ادویه و سبزی باشد، از اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت زمان مناسب کاشت گیاه می باشد. کاشت این گیاه بسیار راحت می باشد، به همین دلیل این گیاه برای کسانی که برای اولین بار می خواهند گیاهی را بکارند، بسیار مناسب است.
ترکیبات شیمیایی
شوید

میوه شوید دارای 5/2 تا 4 درصد اسانس می باشد که مقدار آن براساس منطقه جغرافیایی و فصل تغییر می کند و تا 7/7 درصد هم می رسد. قسمت اعظم اسانس میوه شوید، دـ کارن، لیمونن و آلفافلاندرن است که هر سه حدود 90 درصد اسانس را شامل می شوند.

ترکیبات دیگر میوه شوید عبارتند از: دیلانوزید، کومارین‌ها، کامپفرول و ترکیب 3ـ گلوکورونیده آن، وی سنین، میریستیسین و سایر فلاوونوئیدها، اسیدهای فنلی، پروتئین(حدود 16 درصد)، چربی (حدود 15ـ 10 درصد).

اسانس سر شاخه هوایی شوید که از سر شاخه تازه آن به روش تقطیر با بخار آب به دست می‌آید، شامل 28 تا 45 درصد ترکیبات کتونی مانند کارون می ‌باشد که بر اساس فصل محصول ‌برداری متفاوت است.

ریشه گیاه شوید نیز دارای اسانس است که 95 درصد اسانس ریشه را آلفا ـ بتاپینن تشکیل می دهد.
موارد استعمال

شوید در درمان سوء هاضمه ، نفخ(به ویژه نفخ کودکان) و اسپاسم استفاده می شود. همچنین تسکین دهنده، ملین، مقوی معده، ضد استفراغ، محرک ترشح شیر ، مدر و کاهش دهنده چربی خون است. همچنین به عنوان طعم دهنده و معطر کننده در صنایع غذایی و فرآورده‌‌های آرایشی ـ بهداشتی مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. در استعمال خارجی، اثر نرم کننده و التیام دهنده دارد، ولی بیشتر در مصارف داخلی مورد استفاده قرار می‌ گیرد.
شوید در دامپزشکی

تزریق وریدی دم کرده سر شاخه هوایی شوید به حیوانات، باعث پایین آمدن فشار خون ، گشاد شدن عروق خونی، تحریک تنفس و کند شدن ضربان قلب می‌شود. از میوه آن برای رفع نفخ و دردهای ناشی از آن در چهارپایان استفاده می ‌شود.
شوید
موارد استعمال در طب قدیم

شوید از نظر طبیعت ، گرم و خشك است.‌ به همین دلیل گرم مزاجان باید آن را با آب ‌لیمو و سكنجبین و آب غوره و ترشی‌ها بخورند و سرد مزاجان باید آن را با قرنفل و دارچین و عسل بخورند.‌

به طور سنتی از آن برای افزایش ترشح شیر و درمان قولنج نوزادان، سرفه، درد معده، بواسیر، بی خوابی ، یرقان، اسکوربوت و زخم‌ها و به عنوان بادشکن استفاده می کرده اند.


آثار فارماکولوژیکی

همان طور که در بالا ذکر شد، فواید بی نظیر و مفید شوید حاصل دو جزء شفابخش موجود در آن می باشد:

* مونوترپن ها(monoterpenes) شامل: کارون(carvone)، لیمون(limonene) و آنتوفوران(anethofuran)

* و فلاوونوئیدها شامل: کامپوفرول(kaempferol) و ویکنین(vicenin)

حفاظت در برابر رادیکال های آزاد و دیگر مواد سرطان زا

مشخص شده است که اجزای مونوترپنی موجود در شوید موجب فعال شدن آنزیم گلوتاتیون S ترانسفراز می شود. این آنزیم موجب پیوستن مولکول آنتی اکسیدان گلوتاتیون به مولکول های اکسید شده می شود و بدین ترتیب بدن را از آسیب رادیکال های آزاد حفظ می کند.

فعالیت روغن های فرار موجود در شوید مانند جعفری، انواع خاصی از مواد سرطان زا مانند بنزوپیرن را که در دود سیگار ، دود زغال چوب و دود ناشی از سوختن آشغال ها وجود دارد، خنثی می کند.

شوید؛ ادویه ای ضد باکتری

اسانس(روغن های فرار) میوه شوید دارای اثرات ضد باکتریایی می باشد. شوید از این لحاظ مانند "سیر" عمل می کند.

شوید؛ برای پیشگیری از پوکی استخوان

شوید یک منبع بسیار خوب از کلسیم می باشد. کلسیم برای جلوگیری از کاهش تراکم استخوانی که بعد از یائسگی و یا در برخی شرایط خاص مانند آرتریت روماتوئید اتفاق می افتد، بسیار سودمند است.

علاوه بر کلسیم، شوید منبع خوبی از فیبر و املاحی چون منیزیم، آهن و منگنز می باشد.
تزئین با شوید

دیگر فواید

یکی از موارد استفاده شوید، تزئین غذا مانند سالادها، سوپ ها، غذاهای دریایی و ... می باشد.

عصاره اتانولی میوه‌های شوید درست مانند اسانس آن دارای اثرات ضد التهابی، آرام بخشی و دیورتیکی می ‌باشد. اسانس روغنی شوید برای کشتن کرم قلابدار (Hook-worm) مفید است.
مصرف زیاد شوید

زیاده روی در خوردن شوید، نیروی جنسی را ضعیف و اسپرم را خشک و بینایی چشم را کم می‌ کند. گزارش شده که مصرف زیاد برگ های شوید، باعث بروز لکه‌های سیاه بر روی پوست می ‌شود که به علت ترکیبات فورانوکومارینی پیچیده آن است.
تخم شوید

تخم شوید به طور سنتی برای تسکین و آرام بخشی معده بعد از وعده های غذایی استفاده می شد.

جانشین برگ شوید، تخم شوید و روغن شوید است. برای این كار عصاره برگ تازه شوید را با روغن زیتون به نسبت مساوی مخلوط كرده و با شعله ملایم می‌‌ جوشانند تا آب آن تمام شود، ولی باید مراقب بود تا نسوزد؛ یا برگ تازه آن را در روغن زیتون ، پرورده نمایند و مكرر تجدید كنند كه خوب پرورده شود. این روغن برای درد مفاصل و اعصاب و نرم كردن سفتی‌ها بسیار موثر است.‌
تخم شوید

تخم شوید به عنوان ادویه و چاشنی در غذاها به کار برده می شود. تخم شوید از برگ آن گرم تر و خشك تر است. در غذاها و ترشی‌ها برای معده مفید است. خوردن ترشی آن بعد از طعام قی‌ آور و مضر گرم مزاجان است.‌

تخم سوخته آن از تخم خام آن هم گرم تر و خشك تر است.

گرد آن زخم‌های تر و چركی را خشك می ‌‌كند.

دم كرده تخم شوید برای تسكین درد معده، رفع دل‌پیچه اطفال، و برای ازدیاد شیر مادران و بی ‌خوابی اثرات مفید دارد. دم كرده آن 4 تا 18 گرم تخم آن در هزار گرم آب است كه 2 تا 3 فنجان در روز بعد از هر غذا باید مصرف شود. جوشانده 50 تا 100 گرم برگ و سرشاخه شوید در هزار گرم آب، برای استعمال خارجی به کار می رود.‌

از شوید برای آرامش اعصاب و برای كاهش ورم و درد و متوقف كردن سكسكه‌ها استفاده می ‌‌شود.‌

شويد Dill
نام علمی Aniethum graveolens
گياه شناسي
شويد گياهي است يكساله يا دوساله كه گاهي ارتفاع آن به يك متر نيز ميرسد . ريشه آن راست و مخروطي شكل و سفيد است . اين گياه در اكثر نقاط دنا منجمله قسمتهاي جنوب اروپا ،‌مصر ،‌آمريكا و چين پرورش داده مي شود .
ميوه شويد بيضوي ،‌مسطح وب طول 4 ميليمتر و عرض 3 ميليمتر است . رنگ آن قهوه اي روشن و در سطح آن برجستگيهايي برنگ زرد و در كناره هاي آن لبه بال مانندي به رنگ زرد روشن ديده مي شود .
خواص داروئي:
تخم شويد اثرات درماني زيادي دارد منجمله بعنوان ضد تشنج ،‌ضد درد، نفخ شكم ، ادرار آور و براي تقويت معده بكار مي رود .
براي كسانيكه اشتهاي زيادي به غذا ندارند و لاغر هستند تخم شوید بهترين دارو است زيرا اشتها را زياد كرده معده را تقويت مي كند و انرژي به بدن مي دهد . تخم شويد را مي توان براي ناراحتي معده ، بي خوابي و ضد گاز معده بكار برد . خانمهاي شير ده كه شير آنها كم است بايد حتما روي چند بار دم كرده تخم شويد يا در تخم شوید بخورند و در غذاي خود مصرف كنند بطور معجزه آسائي شير آنها زياد خواهد شد .
طب گياهي ايران خواص زيادي را براي شوید قائل است مثلا در مورد درد شديد و ورم معده از دم كرده شويد استفاده مي كردند كه اثر تسكين فوري دارد .
از شويد براي دل درد در حيوانات نيز استفاده مي شود ودام داران قديم بخوبي به اين موضوع واقف بودند . مثلا براي گوسفند و بز كافي است كه مقدر 30 گرم تخم شويد به آنها داد كه نفخ و دل درد را ساكت كنند .
در مورد بيماراني كه مبتلا به استفراغ شديد هستند و هيچ غذايي حتي آب را نمي توانند در معده خود نگاهدارند بهترين درمان شوید است . اين نوع بيماران بايد دم كرده شوید را آهسته آهسته بنوشند .
در چين حتي شوید را براي كمردردهايي كه بعلت انقباض عضلاني باشد بكار ميبرند .
يك نسخه قديمي چيني براي باد فتق نيز از تخم شويد استفاده مي كنند
همچنین افرادی که دارای بیماری چربی خون میباشند از علف شوید و تخم آن برای درمان بیماری استفاده نمایند که نحوا استفاده تخم شوید به صورت جوشانده میباشد که روزانه باید به مقدار دو استکان مصرف نمایند و عرق شوید یک استکان بعد از نهار و شام. گیاه آن در سبزیجات مصرف میشود و تخم آن خواص زیادی دارد

شوید‌Dill)‌ گیاهی است یک ساله به ارتفاع 30 سانتی‌متر تا یک مترگاهی بیشتر و دارای ریشه راست، مخروطی شکل و به رنگ سفید است. طول ریشه متغیر و بین 10 تا 30 سانتی‌متر می‌باشد. ساقه آن منشعب استوانه‌ای بی‌کُرک، دارای خطوط طولی و در محل گره‌ها کمی فرو رفته است. برگ‌های تازه و خشک شده این گیاه مانند زیره سیاه، معطر می‌باشند و برای طعم‌دهی در خیلی از غذاها به کار برده می‌شوند. ‌ ‌

ترکیبات شیمیایى: میوه شوید دارای 5/2 تا 4 درصد اسانس می‌باشد که مقدار آن براساس منطقه جغرافیایی و فصل تغییر می‌کند و تا 7/7 درصد هم می‌رسد. قسمت اعظم اسانس میوه شوید، د کارن، لیمونن و آلفافلاندرن است که هر سه حدود 90 درصد اسانس را شامل می‌شوند. ‌ ‌

اسانس سر شاخه هوایی شوید که از سر شاخه تازه آن به روش تقطیر با بخار آب به دست می‌اید، شامل 28 تا 45 درصد ترکیبات کتونی مانند کارون می‌‌باشد که بر اساس فصل محصول ‌برداری متفاوت است. ‌ ‌

ریشه گیاه شوید نیز دارای اسانس است که 95 درصد اسانس ریشه را آلفا بتاپینن تشکیل می‌دهد.

موارد استعمال: شوید در درمان سوء‌هاضمه، نفخبه‌ویژه نفخ کودکان و اسپاسم استفاده می‌شود. هم‌چنین تسکین‌دهنده، ملین، مقوی معده، ضد استفراغ، محرک ترشح شیر، مدر و کاهش‌دهنده چربی خون است. هم‌چنین به عنوان طعم‌دهنده و معطرکننده در صنایع غذایی و فرآورده‌‌های آرایشی — بهداشتی مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. در استعمال خارجى، اثر نرم کننده و التیام‌دهنده دارد، ولی بیشتر در مصارف داخلی مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. ‌ ‌

موارد استعمال در طب قدیم: شوید از نظر طبیعت، گرم و خشک است.‌به همین دلیل گرم‌مزاجان باید آن را با آب‌‌لیمو و سکنجبین و آب غوره و ترشی‌ها بخورند و سرد مزاجان باید آن را با قرنفل و دارچین و عسل بخورند.

به طور سنتی از آن برای افزایش ترشح شیر و درمان قولنج نوزادان، سرفه، درد معده، بواسیر، بی‌خوابى، یرقان، اسکوربوت و زخم‌ها و به عنوان بادشکن استفاده می‌کرده‌اند.
شوید؛ ادویه‌ای ضد باکترى

اسانسروغن های فرار میوه شوید دارای اثرات ضد باکتریایی می‌باشد. شوید از این لحاظ مانند سیر عمل می‌کند.

شوید یک منبع بسیار خوب از کلسیم می‌باشد. کلسیم برای جلوگیری از کاهش تراکم استخوانی که بعد از یائسگی و یا در برخی شرایط خاص مانند آرتریت روماتوئید اتفاق می‌افتد، بسیار سودمند است.

علاوه بر کلسیم، شوید منبع خوبی از فیبر و املاحی چون منیزیم، آهن و منگنز می‌باشد.

دیگر فواید: یکی از موارد استفاده شوید، تزئین غذا مانند سالادها، سوپ‌ها، غذاهای دریایی و ... است.

عصاره اتانولی میوه‌های شوید درست مانند اسانس آن دارای اثرات ضد التهابی، آرام‌بخشی و دیورتیکی می‌‌باشد. اسانس روغنی شوید برای کشتن کرم قلابدار ‌Hook-worm)‌ مفید است.

مضرات مصرف زیاد شوید: زیاده‌روی در خوردن شوید، نیروی جنسی را ضعیف و اسپرم را خشک و بینایی چشم را کم می‌ کند. گزارش شده که مصرف زیاد برگ‌های شوید، باعث بروز لکه‌های سیاه بر روی پوست می‌‌شود که به علت ترکیبات فورانوکومارینی پیچیده آن است.

تخم شوید: تخم شوید به‌طور سنتی برای تسکین و آرام‌بخشی معده بعد از وعده‌های غذایی استفاده می‌شد.

تخم شوید به عنوان ادویه و چاشنی در غذاها به کار برده می‌شود. تخم شوید از برگ آن گرم‌تر و خشک‌تر است. در غذاها و ترشی‌ها برای معده مفید است. خوردن ترشی آن بعد از طعام قی‌ آور و مضر گرم مزاجان است.

دم کرده تخم شوید برای تسکین درد معده، رفع دل‌پیچه اطفال، و برای ازدیاد شیر مادران و بی‌‌خوابی اثرات مفید دارد. دم کرده آن 4 تا 18 گرم تخم آن در هزار گرم آب است که 2 تا 3 فنجان در روز بعد از هر غذا باید مصرف شود. جوشانده 50 تا 100 گرم برگ و سرشاخه شوید در هزار گرم آب، برای استعمال خارجی به کار می‌رود.

از شوید برای آرامش اعصاب و برای کاهش ورم و درد و متوقف کردن سکسکه‌ها نیز استفاده می‌‌‌

تاریخچه شوید

گویند که اصل شوید از ایران و مصر و هند بوده است و از این کشورها به کشورها و قارّه‌های اروپا و آمریکا رفته و کشت شده است. در اکثر کشورهای اطراف دریای مدیترانه کشت شوید رایج است. در برخی از نواحی این کشورها باد باعث پراکنده شدن بذر شوید و خودرو شدن آن شده است به طوری که در برخی از چمن‌زارها و یا کناره‌های سنگ‌ها و پیاده‌روها و خانه‌های ییلاقی شوید می‌روید.
شوید

در اروپا تخم شوید در پاییز می‌رسد و پرندگان کوچک آن را سمّی می‌دانند به قدری که به آن نزدیک نمی‌شوند. البتّه احتمال می‌رود که این هراس به دلیل آن باشد که از بوی تخم شوید خوششان نمی‌آید زیرا که تخم شوید سمّی نیست.شوید در تمام تابستان گل دارد ولی گل آن از شیره و گردِ گل کمی برخوردار است.

بر روی برگ‌های پاپیروس که در مصر به دست آمده نوشته شده است که مصریان قدیم شوید را مثل سبزی خوردن همراه با غذا مصرف می‌نموده‌اند. در تورات گفته شده است که قوم بنی اسرائیل به شوید به عنوان یکی از سبزی‌های مفید توجّه داشته‌اند و مانند زیره از آن بهره می‌برده‌اند. یونانیان قدیم شوید را سبزی‌ای دارویی با خاصیّت‌های اعجاب‌انگیز می‌دانستند. فیثا غورث و بقراط حکیم معتقد بودند گرفتن چند برگ شوید در دست چپ انسان را از بیماری حمله و صرع محافظت می‌کند. در روم قدیم هم شوید نشانهٔ سر زندگی، شادابی و لذّت بوده است. به همین خاطر گلادیاتورها به جستجوی روغن آن بوده‌اند تا شاید بتوانند به وسیله آن قدرتمند شوند!

پیروان مکتب پزشکی «سالرن» عقیده داشتند که شوید بادشکن است و افراد چاق را لاغر می‌کند. «ماتیول» هم عقیده داشته است که اگر کسی دچار سکسکه شود باید نخست مقداری تخم شوید را در آتش ریخت و سوزاند، سپس به فردی که دچار سکسکه شده است گفت که از دود به دست آمده نفس بکشد. به این ترتیب مشکل وی هم رفع خواهد شد.

مردم بعضی از نواحی شمال فرانسه که در مرز بلژیک ساکن هستند عقاید خاصّی نسبت به شوید دارند. زنان آن منطقه شوید را در برخی از لباس‌های زیر خود مثل سوتین، شُرت، جوراب ویا در کفش و یا حتّی درکشپشت شلوارهای خود (زنان فرانسه در زمان‌های قدیم شلوارهای نازک به رنگ‌های بسیار روشن و همچنین کمی گشاد می‌پوشیدند، به دلیل گشاد بودن شلوارهایشان همیشه مجبور به کش انداختن به پشت شلوارهایشان بودند، حتّی شلوارهای جینشان هم کش داشته است! در ضمن شیوهٔ لباس پوشیدنشان هم طوری بوده که به راحتی مشخّص می‌شده که شلوارشان کش دارد و به همین دلیل همیشه مورد تحقیر جهانیان بوده‌اند. این مردم به استفاده از کش عادت زیادی داشته اند و به همین خاطر حتی سوتین‌هایی داشته‌اند که کش داشته و یا به آن کش می‌انداخته‌اند! مسأله کش انداختن در زنان ایرانی هم وجود دارد!) قرار می‌دهند تا شوهران آن‌ها کارهایی مانند فضولی در وسایل شخصی، لباس‌ها و لباس‌های زیر، عادت ماهیانه و به طور کلّی کارهای شرورانه نکنند و در عوض بیشتر به زنان خود توجّه کنند.
[ویرایش] ترکیبات شیمیایی

تخم شوید دارای ۳ درصد روغن می‌باشد.
[ویرایش] خواص داروئی
Emblem-important.svg
بهتراست فرد متخصصی این مقاله یا قسمت را بررسی کند.
اگر در این زمینه تخصص دارید این مقاله را بررسی کنید و یا خود آن‌را کاملتر کنید.

تخم شوید آثار درمانی بسیاری دارد از جمله به‌عنوان ضد تشنج، ضد درد، باد شکم، ادرار آور و برای تقویت معده به کار می‌رود.

برای کسانی که اشتهای زیادی به غذا ندارند و لاغر هستند تخم شوید بهترین دارو است زیرا اشتها را زیاد کرده معده را نیرو می‌بخشد و انرژی به بدن می‌دهد. تخم شوید را می‌توان برای ناخوشی معده، بی‌خوابی و ضد گاز معده بکار برد. خانم‌های شیر ده که شیر آنها کم است باید حتما روزی چند بار دم کرده تخم شوید بخورند و یا در غذای خود مصرف کنند که به طور معجزه آسائی شیر آنها زیاد خواهد شد.

پزشکی گیاهی ایران خواص فراوانی را برای شوید قائل است مثلاً در مورد درد شدید و ورم معده از دم کرده شوید بهره می‌جستند که اثر آرام بخش فوری دارد.

از شوید برای دل درد در حیوانات نیز سود برده می‌شود ودام داران قدیم بخوبی از این موضوع آگاه بودند. مثلاً برای گوسفند و بز کافی است که مقدار ۳۰ گرم تخم شوید به آنها داد که نفخ و دل درد را آرام کند.

در مورد بیمارانی که مبتلا به استفراغ شدید هستند و هیچ غذایی حتی آب را نمی‌توانند در معده خود نگاهدارند بهترین درمان شوید است. این نوع بیماران باید دم کرده شوید را آهسته آهسته بنوشند.

در چین، حتی شوید را برای کمردردهایی که به علت گرفتگی عضلانی باشد به کار می‌برند.

یک نسخه کهن چینی برای باد فتق نیز از تخم شوید استفاده می‌کنند

تخم شويد در زنان باردار احتمال سقط جنين را به همراه دارد. برگ و ساقه هاي شويد براي پايين آوردن چربي خون مفيد است.
[ویرایش] طرز کاربرد

برای باد فتق که از تخم شوید استفاده می‌کنند دستور آن این است که باید حدود ۴۰ گرم تخم شوید را بو دهید تا کاملاً قهوه‌ای شود سپس آن را کاملاً آسیاب کنید تا بصورت پودر در آید و بعدا آن را با سرکه سیب آمیخته و نوش جان کنید.

زیان خاصی برای شوید بیان نشده‌است.

اطلاعات خوبی راجع به سبزیجات گذاشتی! این مطالب برای افرادی که می خوان گیاهخوار بشن میتونه خیلی مفید باشه

ممنون!