افزايش گازهای گلخانه‌، خطر جدی است

این مقاله از همشهری آنلاین، با اینکه خیلی طولانی است ولی بسیار خواندی و جالب نوشته شده است. مسئله گرمایش زمین، یک مسئله جهانی است که اجلاس کپنهاک نیز در مورد آن برگزار شد. این مقاله را کامل بخوانید تا با مسئله گرمایش زمین و خطرات آن برای محیط زیست و جانداران به طور کامل آشنا شوید.

خطر جدي است، شك نكنيد!

گرمايش جهانی - مه‌لقا كاشفي: افزايش گازهاي گلخانه‌اي در جو زمين باعث حبس شدن انرژي تابشي خورشيد در جو و جلوگيري از بازتابش آن به خارج از اتمسفر زمين و گرم‌شدن تدريجي آن مي‌شود. مهم‌ترين گازهاي گلخانه‌اي دي‌اكسيد‌كربن و متان هستند. پيش از انقلاب صنعتي ميزان دي‌اكسيد‌كربن موجود در جو 280 ذره در يك ميليون بود. در سال 2009 اين مقدار به 380 ذره در يك ميليون رسيد. اگر همين لحظه تمامي فعاليت‌هاي منجر به توليد دي‌اكسيد‌كربن را متوقف كنيم براي 100 سال آينده مقدار دي‌اكسيد‌كربن345ذره در ميليون خواهد بود. اگر مقدار دي‌اكسيد‌كربن به390 پي پي‌ام برسد دماي زمين 4 /2درجه سلسيوس افزايش مي‌يابد، گرينلند و يخچال‌هاي شبيه آن مي‌شكنند و تپه‌هاي مرجاني مي‌ميرند؛ ما تقريبا به اين نقطه نزديك شده‌ايم. اگر مقدار دي‌اكسيد‌كربن به420 پي پي‌ام برسد دماي زمين 4/ 3 درجه سلسيوس افزايش مي‌يابد، جنگل‌هاي آمازون دچار آتش‌سوزي‌هاي گسترده مي‌شوند و در خطر كويري شدن قرار مي‌گيرند. اگر مقدار دي‌اكسيد‌كربن به450 پي پي‌ام برسد دماي زمين 4/4درجه سلسيوس افزايش مي‌يابد و سطح درياها 5متر افزايش مي‌يابد. در افزايش دماي 4/5درجه سلسيوس تمام يخ‌هاي زمين آب مي‌شوند، سطح درياها 70متر بالا مي‌آيد و كشاورزي به‌صورتي كه هم‌اكنون مي‌شناسيم از بين مي‌رود. در 6/6درجه سلسيوس افزايش دما، جريان‌هاي اقيانوسي از حركت باز مي‌ايستد، درياها بر اثر آزاد شدن مقادير عظيم متان از جاندار خالي مي‌شوند و بيشتر گونه‌هاي حيات از روي زمين محو مي‌شود. اكنون يخچال‌هاي گرينلند هر سال 15متر عقب‌نشيني مي‌كنند و وسعت يخ‌هاي قطب كاهش مي‌يابد. اين رويكرد سبب شده خرس‌هاي قطبي در آب غرق شوند. آنها ديگر به خواب زمستاني نمي‌روند و در خطر انقراض قرار گرفته‌اند.
يخچال‌هاي عظيم هيماليا رو به كاهش مي‌روند و علاوه بر كم‌شدن دبي رود گنگ، به‌دليل تغييرات پيوسته مرزهاي جغرافيايي روي يخچال‌ها و عمل نكردن دولت‌ها به معاهدات رژيم‌هاي حقوقي تقسيم آب، كشورهاي مختلف در معرض جنگ‌هاي جديد قرار دارند. در كنگو خشكسالي‌هاي پي درپي، تمام هستي خانواده‌هاي روستايي را كه بيش از چند گاو نيست از بين مي‌برد. در پرو باران نمي‌بارد و كشاورزي مورد تهديد قرار مي‌گيرد. در پاناما موزهاي نارس از درخت‌ها مي‌ريزند.
در فيليپين گرما آن‌قدر شديد است كه شكوفه‌ها از بين مي‌روند و ميوه‌اي برداشت نمي‌شود. مالديو نخستين كشوري است كه از نقشه جغرافيا حذف مي‌شود؛ بالا آمدن آب دريا تمام جزيره‌هاي اين كشور را زير آب خواهد برد. يخ‌هاي قطب نقش مهمي در منعكس كردن نور خورشيد و جلوگيري از ورود اشعه ماوراي‌بنفش به جو دارند. آب شدن يخ‌هاي قطب باعث جذب بيشتر انرژي نور خورشيد مي‌شود كه باعث تشديد گرمايش مي‌شود.

چه بايد كرد؟

20 درصد از افزايش دي‌اكسيد‌كربن مربوط به جنگل‌زدايي در مناطق استوايي است. ولي بخش عمده توليد دي‌اكسيد‌كربن ناشي از سوخت‌هاي فسيلي است كه نفت، گاز و زغال سنگ مهم‌ترين آنها هستند. استفاده از سوخت‌هاي فسيلي بايد به سرعت با انرژي‌هاي تجديد‌پذير جايگزين شوند. پروژه‌هاي غيرقابل باوري به‌صورت ايده شكل گرفته‌اند؛ از جمله توليد 300 هزار مگاوات برق از انرژي خورشيدي در شمال آفريقا (الجزاير) و انتقال آن با يك خط 3هزار كيلومتري تا مرز آلمان و هلند براي تأمين انرژي اروپا ولي اين ايده تا مرحله اجرايي شدن راه دشواري در پيش دارد.
در كاليفرنيا از حرارت بازتابيده شده از آينه‌هايي كه به‌طور مستقل خود را با جهت تابش نور خورشيد تنظيم مي‌كنند و نور را روي يك ستون مركزي مي‌تابانند استفاده كرده‌اند. با اين شيوه، دماي آب تا 500درجه افزايش مي‌يابد و قادر به حركت دادن توربين و ژنراتور متصل به آن خواهد بود. دانشگاه‌ «ام‌اي تي» براساس تحقيقي كه در سال 2006 انجام داد نتيجه‌گيري كرده است كه ايالات متحده قادر است 2هزار برابر انرژي مورد نيازش را از انرژي زمين گرمايي تأمين كند. در اين روش زمين را تا عمق زيادي سوراخ مي‌كنند و به قسمت‌هاي مذاب مي‌رسند، آب را به درون چاه پمپ مي‌كنند و« آب سوپر هيت» را از آن تحويل مي‌گيرند. استفاده از انرژي باد نيز به سرعت در حال گسترش است. پيل سوختي با سوخت هيدروژن نيز مهم‌ترين ايده براي اتومبيل‌هاي سال‌هاي نه‌چندان دور است. همچنين اگر در ساختمان‌ها براي توليد برق از پيل سوختي استفاده كنيم تقريبا نيازي به يو پي اس نخواهيم داشت.
مهم‌ترين نكته تمام اين طرح‌ها تمركززدايي از توليد انرژي است. انرژي بايد در واحدهاي كوچك‌تر و با توزيع گسترده‌تر توليد شود. در آينده در خانه‌هايي زندگي خواهيد كرد كه پشت بام و ديوارهايش با سلول‌هاي فتوالكتريك پوشيده شده، داراي آبگرمكن خورشيدي است، روي پشت‌بامش يك يا دو ميكروتوربين بادي قرار گرفته، پنجره‌هايش در تابستان از وارد شدن گرماي خورشيد جلوگيري مي‌كنند و در زمستان كمترين تابش نور را به خانه راه مي‌دهند ديوارها و سقف اين خانه‌ها كاملا با عايق‌هاي حرارتي ايزوله شده‌اند.

مهم‌ترين عامل گرمايش زمين چيست؟

حيوانات اهلي كه گوشت مورد نياز ما را تأمين مي‌كنند مهم‌ترين عامل گرمايش زمين هستند. آنها مقادير زيادي گاز متان توليد مي‌كنند، به حدي كه اثرشان در توليد گازهاي گلخانه‌اي از كل دي‌اكسيد‌كربن ناشي از حركت اتومبيل‌ها، قطارها، هواپيماها و كشتي‌ها بيشتر است. رژيم غذايي شامل گوشت و لبنيات براي يك نفر در يك سال معادل گاز دي‌اكسيد‌كربن منتشر شده از اتومبيلي است كه 4758 كيلومتر حركت كرده است. رژيم غذايي بدون گوشت و فقط شامل لبنيات (گياه‌خواري) معادل 2427 كيلومتر حركت اتومبيل است. رژيم غذايي بدون گوشت و لبنيات (گياه‌خواري خالص) معادل 629 كيلومتر حركت اتومبيل است.


وظيفه ما چيست؟

پديده گرمايش تدريجي منتظر عملكرد ما نمي‌ماند از همين امروز به جلوگيري از پديده گرمايش به‌عنوان وظيفه نگاه كنيد؛ حيات كره زمين مورد تهديد جدي قرار گرفته است.
- در ساختمان‌ها از عايق‌هاي حرارتي استفاده كنيد. شيشه‌ها را دو جداره كنيد. در مناطق سرد، پشت پنجره‌ها از پرده استفاده كنيد و در مناطق گرم از كركره، تا ميزان تابش نور به داخل را به حداقل برسانيد.
- از كولر، اسپليت يونيت و چيلر براي تنظيم دما روي 20درجه استفاده كنيد نه كمتر از آن.
- لباس‌ها را با آب 40 درجه بشوييد و نه گرم‌تر از آن.
- سعي كنيد از سشوار، اتو و جاروبرقي در كمترين ميزان ممكن استفاده كنيد.
- كمتر از اتومبيل استفاده كنيد. براي خريدهاي روزانه‌تان در نزديكي محل زندگي مي‌توانيد از دوچرخه استفاده كنيد. اگر در يك سال 20هزار كيلومتر از اتومبيل استفاده كنيد 3 /6 تن دي‌اكسيد‌كربن توليد خواهيد كرد.
- تا حد امكان استفاده از هواپيما براي مسافرت را كاهش دهيد. اگر با هواپيما مسير رفت و برگشت از فلوريدا تا نيويورك را طي كنيد مسئوليت توليد 2 /1تن دي‌اكسيد‌كربن را به‌عهده گرفته‌ايد. بهبود راندمان موتورهاي جت براي كاهش انتشار دي‌اكسيد‌كربن به تكنولوژي پيشرفته‌اي نياز دارد كه هنوز به آن نرسيده‌ايم.
- مصرف‌گرايي را پايان دهيد. اگر تمام جمعيت كره زمين بخواهند مثل يك آمريكايي طبقه متوسط زندگي كنند به 7كره زمين احتياج داريم تا منابع مورد نياز را تأمين كنيم. اگر روزي مصرف‌گرايي به شيوه غربي و به‌ويژه آمريكايي آن از مظاهر تمدن محسوب مي‌شد در شرايط كنوني از نشانه‌هاي بي‌فرهنگي به شمار مي‌رود. كسي كه زياد مصرف مي‌كند بيش از سهمش گاز گلخانه‌اي توليد و
زندگي تمام انسان‌ها را با خطر مواجه مي‌كند. نسبت به نحوه مصرف كردنتان مسئوليت‌پذير باشيد. استفاده مجدد و بازيافت از اهميت ويژه‌اي برخوردار هستند.
از كيسه‌هاي پلاستيكي براي خريد استفاده نكنيد. مي‌توانيد كيسه پارچه‌اي خودتان را براي خريد همراه داشته باشيد. در ايران بازيافت تقريبا انجام نمي‌شود پس اگر از پاكت‌هاي كاغذي استفاده مي‌كنيد به ياد داشته باشيد كه براي توليد آن درخت‌هايي را قطع كرده‌اند. مهم نيست كه شما آن‌قدر پولدار هستيد كه مي‌توانيد هزينه مصرف‌گرا بودنتان را بپردازيد شما در قبال حيات انسان‌ها مسئوليد؛ اين فرهنگ را در اطرافيانتان نيز نهادينه كنيد.
- غذاهايي را كه توليد آنها باعث تغييرات آب و هوا مي‌شود مصرف نكنيد. توليد يك كيلو گوشت گاو همان قدر بر گرمايش زمين مؤثر است كه روشن بودن موتور يك اتومبيل طي 3 ساعت. اگر هر روز از گوشت قرمز استفاده كنيد كربن فوت پرينت شما سالانه 7/ 0تن افزايش مي‌يابد و شما فقط مجاز به توليد يك تن دي‌اكسيد‌كربن در سال هستيد تا شرايط موجود زمين حفظ شود (فقط حفظ شود و نه بهتر).
گوشت مرغ به اندازه يك‌چهارم گوشت قرمز بر گرمايش زمين اثر مي‌گذارد. همچنين به‌جاي گوشت قرمز از ماهي استفاده كنيد و سعي كنيد گياه‌خواري را رواج دهيد. حداقل مي‌توانيد يك روز در هفته را كاملا گياه‌خوار باشيد. اين كار مي‌تواند تنوعي در رژيم غذايي شما باشد و به سلامتي شما نيز كمك كند.
- آب را هدر ندهيد. تصفيه و انتقال آب فرايندي است انرژي‌بر. بين 2تا 3 درصد برق انگلستان صرف توليد آب مي‌شود. ميزان مصرف آب براي توليد برخي از غذاها به شرح زير است:

سيب درختي: هر كيلوگرم 700ليتر
سيب زميني: هر كيلوگرم 900ليتر
نان: هركيلوگرم 1300ليتر
تخم مرغ: هركيلوگرم 3300ليتر
گوشت مرغ: هر كيلوگرم 3900ليتر
گوشت خوك: هر كيلوگرم 4800 ليتر
پنير: هر كيلوگرم 5000 ليتر
گوشت گاو: هر كيلوگرم 15500 ليتر

- در هر جايي كه نياز به روشنايي نيست چراغ‌ها را خاموش كنيد؛ حتي اگر مكاني باشد كه قبض برق آن را نمي‌پردازيد. اگر تلويزيون را نمي‌بينيد آن را خاموش كنيد. به‌جاي لامپ‌هاي رشته‌اي از لامپ‌هاي كم مصرف و لامپ‌هاي ال.ئي.دي استفاده كنيد. لامپ‌هاي كم مصرف داراي جيوه هستند كه براي محيط‌زيست خطرناك است.
- ميزان كربن فوت پرينت خود را محاسبه كنيد. شما نبايد بيش از يك تن در سال دي‌اكسيد‌كربن توليد كنيد. براي محاسبه كربن فوت پرينت مي‌توانيد از سايت زير استفاده كنيد:

http://www.carbonfootprint.com/calculator.aspx

- به كمپين‌هاي مبارزه با تغييرات آب و هوايي بپيونديد. از تكنولوژي‌هاي جديد كه منجر به كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي مي‌شوند استقبال كنيد و مطمئن باشيد بين آنها كه محيط را تغيير مي‌دهند و آنها كه محيط تغييرشان مي‌دهد تفاوت زيادي است؛ جزو دسته نخست باشيد.

پايدار زندگي كنيد؛ راهي جز اين وجود ندارد وگرنه حيات در كره زمين نابود مي‌شود.