انتقال آکواریوم

یه مطلبی در این باره از نشریه دنیای آبزیان پیدا کردم که براتون میزارم

دستورالعمل اجرائی آماده سازی ماهیان زینتی
برای ارسال به بازار

دستکاری (handling) یا جابه جایی ماهی زینتی از زمان صید از استخر تا پس از بسته بندی جهت عرضه به بازار، در کیفیت کلی آن تأثیر شگرفی دارد.
کیفیت ماهی بازاری ارتباط مستقیمی به سلامتی آنها دارد که آن نیز تحت تأثیر میزان استرس، ضربات فیزیکی و بد رفتاریهایی است که ماهی در خلال صید، نگهداری و جابه جایی، آن را تجربه می کند.
استرس سیستم ایمنی بدن ماهی را ضعیف می کند که خود به افزایش حساسیت ماهی نسبت به بیماری منجر می شود. زمانی که سعی در بهبودی سلامتی ماهی می شود مهمترین عوامل، رعایت حفظ کیفیت خوب آب و نیز دستکاری با دقت می باشد. به هنگام آماده کردن ماهیان زینتی برای عرضه به بازار، مراقبت و برنامه ریزی مناسب در انجام مراحل صید، رقم بندی، جابه جایی، نگهداری و بسته بندی منجر به ارایه محصول سالم تر و بازار پسندتر می شود. ماهیان زینتی قبل از ارسال باید درون ظروف و یا حوضچه های نگهداری به مدت چندین روز نگهداری شوند. در خلال این مدت فضولات و مواد دفعی موجود در دستگاه گوارش ماهی ها کاملاً تخلیه می شود که این امر خود از میزان مواد دفعی آزاد شده به کیسه های ارسال ماهی را کاهش داده و کیفیت آب را در طول مسیر تا رسیدن به مقصد در حد قابل قبول حفظ می کند. ماهیها باید از لحاظ ظاهری بررسی گردند. به عنوان مثل باله های خورده شده، زخم و یا لکه های قارچی نداشته باشند و رفتار آنها طی نگهداری در ظروف و حوضچه های نگهداری بررسی گردند. در صورت امکان بایستی ماهی را از لحاظ انگل های میکروسکوپی کنترل نمود که این امر با بررسی میکروسکوپی نمونه بافت های جدا شده از ماهی زنده (بیوپسی) مانند آبشش، پوست و باله ها انجام می گیرد مخصوصاً اگر علایم خارجی همچون لکه سفید، موکوس اضافی، ریزش قابل رؤیت فلس ها یا رفتارهای غیر نرمال وجود داشته باشد.
اقدامات و درمانهای پیشگیری کننده
مواد شیمیایی و طبیعی متعددی وجود دارند که برای استفاده در آبزی پروری مجاز شناخته شده اند که از جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1- فرمالین 2- نمک 3- پرمنگنات پتاسیم 4- آکری فلاوین خنثی 5- متیلن بلو 6- نیتروفوراژون 7- اکسی تترا سیکیلین 8- مایع درمان سریع (مخلوطی از 2/99 درصد فرمالین و 75/0 درصد مالاشیت گرین)
نکته مهم این است که اگر به طور کلی ماهی سالم بوده و هیچ گونه تاریخچه ای از بیماری نیز نداشته باشد، استفاده از این مواد پیشگیری کننده نه تنها دور ریختن پول یا هزینه اضافی است بلکه می تواند به جای مفید بودن مضر نیز باشد.
لازم به یادآوری است استفاده نامناسب یا بیش از اندازه این مواد می تواند مقاومت به مواد شیمیایی را افزایش داده و در نتیجه کارآیی و اثر گذار بودن آن ماده شیمیایی را کاهش دهد. با این وجود در بعضی موارد قبل از ارسال ماهی، درمان پیشگیری کننده با یک حمال کوتاه مدت (short bath) و یا غوطه وری (dip) می تواند بار میکروبی و انگلی خارجی بدن ماهی را بسیار کاهش داده و نیز شیوع بیماری را در این ماهیان (که بعد از صید و جابه جایی از استخر خود را باز یافته اند) کاهش دهد و بقای آنها را طی ارسال تضمین نماید.
در استفاده از این مواد نکاتی را باید مورد توجه قرار داد. پرمنگنات پتاسیم و فرمالین می توانند به آبشش ها و پوست ماهی صدمه بزنند بنابراین در صورتی که نیاز قطعی به استفاده از آنها پیش آمد بایستی با دقت مصرف شوند. فرمالین اکسیژن آب را نیز کاهش می دهد.
نکته قابل ذکر دیگر، در استفاده از آنتی بیوتیک اکسی تترا سیکلین می باشد. نتایج مثبتی که در بررسی ها درباره این آنتی بیوتیک دیده می شود می تواند در جای دیگر خوب نباشد زیرا نوع باکتری می تواند از نوع مقاوم به این آنتی بیوتیک باشد. به طور کلی درمان دُز ثابتی از اکسی تترا سیکلین توصیه نمی شود و باید توجه داشت که استفاده بیشتر یا کمتر از آن نیز می تواند به مقاومت باکتریایی منجر گردد.
ارسال برای فروشنده
بعد از اینکه ماهی دوره 1 تا 3 روزه تخلیه شکمی را گذراند و ارزیابی سلامتی و یا اقدامات پیشگیری کننده در مورد آن نیز به خوبی انجام شد ماهی آماده ارسال می باشد. ماهیها بایستی در کیسه های پلاستیکی حاوی اکسیژن و آب ریخته شده و در داخل جعبه های پلی استایرن مخصوص ارسال قرار داده شوند. استفاده از آب با کیفیت و خوب و توجه به pH، دما، نیتروژن آمونیاکی کل، نیتریت و اکسیژن در این پلاستیک ها ضروری است.
درجه حرارت
درجه حرارت یک نکته مهم قابل ملاحظه در مورد ارسال ماهی می باشد. ماهیان زینتی حاره ای دمای 26 تا 30 درجه سانتی گراد، ماهیان زینتی گرم آبی درجه حرارت 21 تا 28 درجه و ماهیان زینتی سرد آبی درجه حرارت 7 تا 15 درجه سانتی گراد را ترجیح می دهند. طی ماههای تابستان و زمستان و یا زمانی که مسافت ارسال ماهی طولانی است، استفاده از کیسه های ژل یخ و یا کیسه های حرارتی در داخل جعبه های ارسال ماهی توصیه می گردد. البته این نکته را نیز باید توجه داشت که درجه حرارت ایده آل آب بستگی به گونه ماهی نیز دارد.
افزودنی های آب در امر ارسال ماهی
افزودنی های شیمیایی اغلب در آب کیسه های پلاستیکی اضافه می شوند که غالب آنها برای پایین آوردن بار عوامل بیماری زا بوده و یا خاصیت تسکین دهندگی (sedative) دارند.
انواع ماده افزودنی: 1- نمک 2- اکری فلاوین خنثی 3- متیلن بلو 4- MS 222
البته افزودنی های دیگر نیز در دنیا توسط شرکت های مختلف تولید شده اند که به ادعای تولید کنندگان با تنظیم سیستم ایمنی و نیز خنثی کردن پاسخ های استرس در بهبود وضعیت ماهی اثر دارند که هنوز نیاز به بحث و آزمایش دارند.
کیسه های پلاستیکی و جعبه های ارسال
کیسه های ارسالی که قاعده یا کف آنها مربعی بوده و یا گوشه های آنها حذف شده اند مناسب ترند. زیرا این گوشه های در حین بسته بندی تا شده و ماهی در آن گیر می افتد و تلف می شود. سایز کیسه های پلاستیکی مورد استفاده به تعداد، بزرگی و گونه ماهی مورد نظر برای ارسال بستگی دارد.
افزودنی ها در صورت استفاده باید پیش از ریختن ماهی در پلاستیک ها یا کیسه ها اضافه شوند. پس از ریختن ماهی باید هوا از داخل آن خارج شده و اکسیژن خالص اضافه گردد. اضافه کردن اکسیژن خالص به تولید کننده اجازه می دهد تا مقدار بیشتری ماهی جابه جا کند.
بحث و نتایج
آنچه در انتهای بحث به عنوان خلاصه می توان گفت این است که سلامت کلی و کیفیت ماهیان زینتی تحت تأثیر عوامل استرس زایی است که طی عمل صید، نگهداری، جابه جایی و ارسال تا بازار وجود دارند. پرورش دهندگان با تجربه این عوامل استرس زا را به حداقل خود می رسانند.
ماهیانی که علایم بیماری زا از خود نشان می دهند باید حذف شوند. اگر ماهیان صید شده علایمی از وجود انگل های خارجی دارند، استفاده از مواد پیشگیری کننده ای همچون فرمالین، پرمنگنات پتاسیم و محلول درمان سریع می تواند از تلفات احتمالی جلوگیری نماید. استفاده از نمک (3 ppt) یا متیلن بلو در آب کیسه های ارسال ماهی، در رفتار و ظاهر کلی ماهی (بعد از ارسال) تأثیر خوبی دارد. استفاده از آکری فلاوین خنثی چندان توصیه نمی شود زیرا در رفتار و ظاهر کلی ماهی اثر منفی دارد. میزان اکسیژن محلول و درجه حرارت بایستی طی عمل ارسال در حد مطلوب باشد.
پیش از بسته بندی و ارسال، مناسب ترین راه را انتخاب کنید یعنی نوع کیسه، اندازه آن، میزان آب در کیسه، تعداد و سایز ماهی در کیسه و همچنین اضافه کردن یا نکردن کیسه یخ یا حرارتی باید مد نظر باشد.
عوامل ذکر شده به همراه کیفیت خوب آب، در بهبود کیفیت ماهی بازاری و بازار پسندی آن و نتیجتاً اثرگذاری در امر تولید کمک شایانی خواهند داشت.

به زودی باید یک اسباب کشی انجام بدیم و به همین خاطر مجبورم که تانک های خودم و انتقال بدم به خونه جدید
اون چیزی که فعلاً تو فکرم هست اینه که با مشخص شدن تاریخ اسباب کشی 1 تا 3 روز قبل به ماهی ها غذا ندم و در روز اسباب کشی ماهی ها رو توی کیسه های پلاستیکی قرار بدم با توجه به نوع و سایز ماهی ها تو کیسه های مختلف و با شیلنگ پمپ هوا داخل کیسه ها رو از هوا پر کنم و سرش و محکم ببندم. و کیسه ها رو به خونه جدید حمل کنم. الان مشکلی که هست اینه که قبل از اسباب کشی باید آکواریوم و قطعاً تخلیه کنم مثلاً یک روز قبل از تاریخ اسباب کشی. خوب اگر بخوام آکواریوم و تخلیه و تمیز کنم روز قبلش ماهی هارو کجا بزارم؟ اینجوری باید یه دبه ای پیدا کنم که اندازه دهانه اون بزرگ باشه که بتونم ماهی ها رو بعد جدا کنم و داخل کیسه ها بزارم!
حالا یه فکر دیگه اینکه آیا میشه ماهی ها رو داخل دبه های آب ریخت و حمل کرد؟؟؟ یعنی از روز قبل که تانک ها رو خالی می کنم ماهی ها رو داخل دبه ها بریزم با پمپ هوا هوادهی می کنم. از اونجایی که اون موقع یکی دو روز هست بهشون غذا ندادم اینجوری با فیلتراسیون آب دبه ها مشکل زیادی فکر نکنم داشته باشم
خوب فاصله جابه جایی به خونه جدید که زیاد نیست ( زیر یک ساعت ) در نتیجه فرصت دارم. دبه ها رو به عنوان آخرین چیزی می زارم که از خونه قبل خارج میشه و من اول تانک ها رو به خونه جدید انتقال می دم و اونجا آمادشون می کنم. برای اینکار باید تو چند تا دبه آبی که 24 ساعت مونده شده ( گاز کلرش خارج شده و هم دما شده با محیط ) را بریزم و اینجوری آکواریومم داخلش آب هست. بعد فیلتر اینترنالم و داخلش قرار می دم که قابلیت هوادهی هم داره. خوب الان تانک ها تو خونه جدید هستند و دارن هوادهی هم می شوند. میریم سراغ دبه ها که تو خونه قدیم هستند برشون می دارم و به خونه جدید انتقال میدم و در تانک ها خالی می کنم و پمپ هواده هم سریع وصل می کنم.

نمی توانی ماهیات را 2 - 3 روز به یک فروشگاه آکواریومی بدی تا برات نگهدارن و بعد 2 - 3 روز دوباره ازشون بگیری؟ من چند بار دیدم که در فروشگاه ماهیران باغ فردوس ماهی های پانسیون شده قرار دارد و افراد ماهیانشون را برای چند روز آنجا می زارند تا مثلا تانکشون را بشورند یا وقتی مسافرت می روند.
این توضیحی که نوشتی هم کار عملی است ولی ممکنه ماهی ها از طرف دما، اکسیژن، پارامترهای آب و استرس به وجود آمده، اذیت بشوند.

مطمئنا بهتر از من به این نکات واقف هستین
1) غذا دهی رو کمتر کنین تا مدفوع کمتری داشته باشین. چون هرچی مدفوع بیشتر داشته باشین آمونیاک هم زیادتر میشه.
2) مقداری آب کاملا تمیز کنار بذارین و موقع انتقال ماهی ها به داخل کیسه، از اون آب استفاده کنین.
3) حجم مناسب از ماهی ها رو داخل هر کیسه بذارین
4) ترجیحا از کیسه های تیره استفاده کنین
5) در آب ماهی ها قدری، داروی ضد استرس بریزین
6)کیسه ها رو داخل جایی قرار بدید که مبادله گرما/سرما با محیط، دیر انجام بشه
7) از تزریق اکسیژن، یا استفاده از قرص اکسیژن غافل نشین
8) استفاده از ظروف پلاستیکی باعث میشه، فشار یا ضربه به ماهی کمتر وارد بشه

اما احتمالا اگه بتونین آب کافی کنار بذارین و روز قبل از اسباب کشی، ماهی ها رو به تشت/ظرف جدید انتقال بدید و روز اسباب کشی، مجددا اب ماهی ها رو عوض کنین.
اما میتونین از قطره Sera Toxivec هم استفاده کنین که بی درنگ آمونیاک و نیتریت رو صفر میکنه و این برای ماهی های شما که در ظرف کوچکتری هستن بسیار حیاتیه.

ممنون بابت اطلاعات مفیدتون. تمام مواردی که اشاره کردید درست و عالی هستند
در مورد قرص های اکسیژن من اطلاعات چندانی ندارم. لطفا در مورد این قرص ها و نحوه استفاده از اونها بیشتر توضیح بدین.
یه سری پمپ های هوادهی شارژی هم هستند که از 4000 تومان میشه تهیه کردشون و با باتری کار می کنند. این ها هم در این مواقع به درد می خورند. من بیشتر دارم به این فکر می کنم که داخل دبه های آب بزارم ماهی هارو و اینطوری منتقلشون کنم. این راه دردسر کمتری داره نسبت به کیسه های پلاستیکی

مهندس فر عزیز این روشی هم که شما فرمودید درسته اما خب فاصله تا منزل جدید با فاصله با آکواریومی برابری می کنه احتمالا و اگر بخوام به آکواریومی بدم اینجوری زحمت 2 تا میشه چون یک بار باید ببرمشون و یک بار برگردونمشون

به جای دبه بهتر نیست از سطل های ماست بزرگ استفاده کنید؟دوستی که ماهیهاش رو به من واگذار کرد ماهیهارو در سطل های بزرگ قرار داده بود و درشون رو هم گذهشته بود منم هنوز مواقعی که میخوام آب تانک رو تعویض کنم یا کلا نیازه که ماهی ها از آکواریوم خارج شن داخل همون سطل میزارمشون و تا 3 ساعت هم بوده که داخل اون سطل بودن و هیچ مشکلی از لحاظ هوا و ... هم بوجود نیومده

آره تو سطل ماست هم میشه