نگاهی به جایگاه و اهمیت حقوق حیوانات - دکتر فرهاد طاهریان

نگاهی به جایگاه و اهمیت حقوق حیوانات - دکتر فرهاد طاهریان

حکیم مهر - بخشی از سلسله سخنرانی‎های دکتر فرهاد طاهریان (مدیرکل سابق برنامه و بودجه و سرپرست سابق ناظرین بهداشتی سازمان دامپزشکی در برزیل) در سمینارهای "گوشت حلال ، زندگی پاک"

دکتر فرهاد طاهریان

انسان به عنوان اشرف مخلوقات در تمام ادیان آسمانی از کرامت خاصی برخوردار است و حقوق و تکالیف زیادی دارد. در بستر تاریخ تا به امروز جوامع مختلف به تدوین قوانینی در جنبه های مختلف حقوق انسانی پرداخته اند و با اعتقاد به ارزش و شایستگی های انسانی ، حقوق بشر را که پایه اصلی نظام اجتماعی است بنا نهاده اند. در عصر علم و تکنولوژی و صنعتی شدن جهان سیطره انسانی بر تمامی مخلوقات و با تفکر تولید هرچه بیشتر و بهره برداری کامل از محیط پیرامون خود در طی سالها موجب گردید تا انسانها به حد مجاز تصرف و تسلط خود بر حیوانات واقف نبوده و با وجود پیشینه‎های تاریخی و مذهبی توجه چندانی به این مسئله ننمایند.

دخالت انسان در طبیعت و تغییر در شبکه و زنجیره های غذایی و ساختار مولکولی موجودات زنده این پرسش را در مقابل تمام بشریت قرار داده است که ” آیا سایر موجودات زنده از هیچ حقی در مقابل این تغییرات برخوردار نیستند و همه چیز در طبیعت باید در خدمت انسان ها باشد ؟”



"از فرمایشات رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) در بیان حقوق حیوانات : هیچ جنبده‎ای نیست از پرنده و غیر آن، مگر اینکه در روز قیامت از قاتلش بازخواست می‎کند اگر به ناحق کشته شود"



بر این اساس امروزه لزوم پاسخگویی سازمان‎های بین‎المللی متولی بهداشت انسان و دام و کشورهای مختلف به مسائلی همچون غذا، امنیت و ایمنی غذایی، سلامت و تجارت جهانی و نیز اهمیت یافتن موضوعاتی مانند روابط در حال تغییر بین انسان ودام، اولویت‎های پیشگیری نسبت به درمان و بحران‎های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از عدم توجه به بیماری های نوپدید و بازپدید، الزامات اخلاقی در مواجهه با حیوانات را تحت نام حقوق و رفاه حیوانی (animal welfare ) توصیه نموده است.

نکته قابل توجه این است که آنچه را که در دنیای امروز تحت عناوین مختلفی مانند رفاه حیوانات، اخلاق دامپزشکی، حقوق و حمایت از حیوانات و غیره مطرح می شود، اسلام در 1400 سال پیش دقیق‎تر و لطیف‎تر و با ضمانت‎های اجرایی دنیوی و اخروی بیان نموده است. در این رابطه برخی نتایج قابل انتظار از این نوشتار را که با بهره‎گیری از آیات قرآن کریم ، احادیث و روایات و سخنان بزرگان و نیز توصیه های سازمان های بین‎المللی در زمینه مسئولیت‎ها و وظایف انسان در قبال حقوق حیوانی نگاشته شده می‎توان بدین شرح خلاصه نمود:

1- همه مخلوقات خداوند و از جمله حیوانات از حقوقی برخوردارند.

2- دین اسلام قوانین و دستورهای جامعی در زمینه حقوق حیوانات بیان داشته که در نوع خود بی سابقه است.

3- در ایران باستان و فرهنگ سایر اقوام و ملل نوعی مقررات غیر الزامی و بیشتر اخلاقی در زمینه ترحم و خوشرفتاری با حیوانات وجود داشته است.

4- بهداشت مواد غذایی و رعایت حقوق حیوانی لازم و ملزوم یکدیگر و ضرورتی انکارناپذیر از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت دام (OIE) می‎باشد.