مرگ و میر بیش از 80 درصدی در میان اسب‎های مبتلا به کزاز

حکیم مهر - مدیر کل دامپزشکی استان کرمان گفت: کزاز یک بیماری عفونی حاد و بسیار کشنده انسان و دام و تهدید دائمی برای اسب است، زیرا باکتری کلستریدیا معمولاً در کود تمام اسب داری‌ها موجود است و اسب و سایر تک سمی‌ها حساسیت بالایی نسبت به این عفونت دارند و میزان مرگ و میر در اسب‌های مبتلا بالای 80 درصد است.
دکتر غلامرضا زیدآبادی، مدیرکل دامپزشکی استان کرمان در رابطه با مطلب فوق افزود:عامل آن، یک باکتری بی‌هوازی به نام کلستریدیوم تتانی است، این ارگانیسم در خاک، دستگاه گوارش و مدفوع اسب‌ها، سایر حیوانات و انسان وجود دارد، اسپورهای باکتری سال‌های متمادی در محیط زنده مانده و امکان آلودگی همیشگی را فراهم می کنند.
زیدآبادی اظهار کرد: باکتری عامل بیماری به طور مستقیم از اسبی به اسب دیگر منتقل نشده بلکه از راه خراش و زخم‌های جلدی وارد بدن می‌شود و در بافت‌های مجروح محیط فاقد اکسیژن رشد کرده و تولید زهرایه می کند، حیوانات بیمار، میکروب را به وسیله مدفوع خود به خارج پراکنده و به راحتی بستر و وسایل در تماس را آلوده می‌سازند.
مدیرکل دامپزشکی استان کرمان خاطر نشان کرد: انسان‌هایی که در تماس با حیوان بیمار و ابزار و وسایل آلوده هستند از راه خراش‌های جلدی در معرض آلودگی قرار می‌گیرند، این باکتری در محیط های با اکسیژن کم تکثیر یافته و تولید توکسین می‌کند، بنابراین زخم‌های عمیق و پارگی‌ها، بسیار خطرناک هستند، باکتری در محیط ایجاد هاگ‌های مقاوم می کند و از محل میخ فرسوده نعل یا سیم و یا زخم و نفوذ اشیاء نوک تیز می‌تواند وارد بدن حیوان شوند.
وی یادآورشد: علایم بیماری با تأثیر زهرابه(توکسین) باکتری بر روی سلسله اعصاب و با سفت شدن عضلات شروع می‌شود، توکسین باکتری موجب اختلال در سیستم عصبی حیوان شده و باعث انقباض شدید عضلات می‌شود، درجه حرارت بدن به سرعت بالا می رود و گاهی به 42 تا 43 درجه می رسد.
زید آبادی تصریح کرد: گوشها راست و تمام بدن خشک و حالت صلابت و منظره اسب چوبی به خود می‌گیرد، بزاق زیادی از دهان حیوان جاری می شود و ادرار و مدفوع حبس می شود، علایم دیگر عبارتند از سفتی و سختی در قدم برداشتن، برافراشتگی دم و بیرون زدگی دایمی پلک سوم، به موازات پیشرفت بیماری و انقباضات شدید عضلانی، خیلی از حیوانات قادر به خوردن و آشامیدن نبوده و عموماً در اثر فلجی تنفسی تلف می‌شوند.
مدیرکل دامپزشکی استان خاطر نشان کرد: اقدامات پیشگیرانه و ایمن سازی در مقابل این بیماری اجباری است و تمامی اسب‌ها باید علیه کزاز با استفاده از توکسوئید آن به منظور ایجاد ایمنی فعال واکسینه شوند.
وی ادامه داد: دو فرآورده بیولوژیک برای محافظت اسب در مقابل کزاز وجود دارد که عبارتند از آنتی توکسین کزاز برای سرم تراپی و ایجاد ایمنی غیرفعال و توکسوئید کزاز برای ایجاد واکسیناسیون و ایجاد ایمنی فعال است.
وی ادامه داد: آنتی توکسین برای اسب‌های واکسینه نشده و غیر ایمن که دچار زخم شده و یا برای کره های متولد شده از مادران غیرایمن استفاده می شود. آنتی توکسین کزاز از اسب‌های هایپر ایمن با توکسید کزاز بدست می اید.
زیدآبادی گفت: تجویز یک ویال انتی توکسین (1500واحد) به اسب‌های غیر واکسینه محافظت فوری ایجاد می‌کند که فقط برای دو تا سه هفته باقی می‌ماند، حفاظتی با مدت بالاتر از شش هفته با دزهای بالاتر حاصل می‌شود، تعداد اندکی از اسب ها چند هفته پس از تزریق آنتی توکسین دچار بیماری سرمی یا نارسایی کبدی کشنده‌ای می‌شوند بنابراین آنتی توکسین کزاز تنها در مورد اسب‌های غیرواکسینه آسیب دیده یا مادیان‌های در هنگام زایمان و یا کره‌های تازه به دنیا آمده به کار رود.
وی در پایان گفت: از توکسوئید کزاز برای ایجاد ایمنی فعال استفاده می‌شود، کره اسب‌ها در سه ماهگی واکسینه می‌شوند، یک واکسیناسیون یادآور یک ماه بعد از اولین واکسیناسیون نیاز است و به صورت سالانه باید تکرار شود، بعد از تزریق اول حدود دو هفته برای ایجاد ایمنی وقت لازم است، مادیان‌های آبستن یک ماه قبل از زایمان باید واکسینه شوند و هر اسبی با ایجاد یک زخم یا هنگام عمل جراحی باید یک واکسن یادآور دریافت کند، قبل از تزریق واکسن باید محل تزریق تمیز و ضدعفونی شود و تزریق به صورت داخل عضلانی به مقدار یک دز دو میلی لیتری انجام شود.