کشتی تایتانیک

بيش از نود سال از واقعه غرق كشتي اقيانوس پيماي تايتانيك مي گذرد و هنوز اين واقعه محل بحث و جدل بسياري در محافل علمي است. تايتانيك ساخته شد تا محصول نهايي عصر خودباوري، كاميابي و تجمل گرايي باشد. با ساخت اين كشتي بسياري گمان كردند كه زمان غلبه بشر بر نيروهاي طبيعي فرا رسيده است و اين موجود غول آسا مصون از قهر طبيعت است. اما غرق اين كشتي در اولين سفر دريايي خود، خط بطلان بر اين باوركشيد و پس از آن منبع تحقيق و كنكاش بسيار در چند و چون اين واقعه شد. مقاله حاضر با بهره گيري از منابع متعددي در اين زمينه، بر آن است كه تحليلي كوتاه از اين رخداد داشته باشد.



كشتي پست سلطنتي تايتانيك[1] آخرين روياي بزرگ يك عصر طلايي بود . اين كشتي طراحي شده بود تا بزرگترين دستاورد عصر كاميابي ، خودباوري و تجمل باشد . جهان تغيير شگرفي را از نظر مي گذراند، در حاليكه كمتر كسي متوجه اين امر بود. راديو در سال 1901 ابداع شده بود . برادران رايت اولين پرواز موفقيت آميز خود را در سال 1903 انجام داده بودند . فرضيات قديم درباره طبقه ، اخلاقيات و قواعد تبعيض جنسي در حال نابودي بود . اگر مفهوم تايتانيك به منزله نقطه اوج اين عصر در نظر گرفته شود ،‌شايد غرق شدن آن پرده و حجابي بود كه نقطه پايان يك درام قديمي و شروع ديگري را مشخص مي كرد .



تجارت كشتي هاي اقيانوس پيماي عظيم ، پيشرفت هاي عمده اي را در زمينه طراحي كشتي ، اندازه و سرعت شاهد بود . شركت كشتيراني ستاره سفيد[2] ، كه يكي از پيشروان اين امر بود ، بجاي سرعت بالا بر روي اندازه و تجمل متمركز شده بود. در سال 1907 ،‌جيمز بروس آيسمي[3] مدير اجرايي كشتيراني ستاره سفيد و لرد جميز پيري[4]، شريك شركت هارلند و ولف (سازنده كشتي هاي شركت كشتيراني ستاره سفيد از زمان تأسيس آن در سال 1869) ساخت سه كشتي بخار عظيم را در دستور كار قرار دادند كه قرار بود استاندارد جديدي در زمينه آسايش ، تجمل و ظرافت و ايمني تعريف كنند. دو كشتي اول المپيك و تايتانيك نام گرفتند . نام تايتانيك براي اين انتخاب شده بود كه حس برتري اندازه و قدرت را القا كند . طراحي دو كشتي يك سال بطول انجاميد . ساخت المپيك در دسامبر 1908 و به دنبال آن ساخت تايتانيك در مارس 1909 آغاز گرديد . براي تطابق با اين پروژه هاي عظيم ، محوطه كشتي سازي كارخانه هارلند و ولف در بلفاست بايد از نو ساخته ميشد، ‌در حاليكه اسكله كشتيراني ستاره سفيد در نيويورك نيز بايستي بحد كافي طويل مي شد تا كشتي ها بتوانند در آن پهلو بگيرند.





در طي دو سال بعد كه صرف كامل كردن بدنه تايتانيك شد، ‌مطبوعات درباره عظمت كشتي به تبليغات فراوان پرداختند بطوريكه تايتانيك حتي قبل از به آب انداختن آن به يك افسانه تبديل شده بود . به آب انداختن بدنه كامل شده تايتانيك در ماه مي 1911 ، يك نمايش عمومي خيره كننده بود. بليط ها به نفع يك بيمارستان محلي اطفال فروخته شدند .



سپس تايتانيك براي عمل انطباق كه شامل ساختن تجهيزات و سيستم هاي فراوان آن ، اثاثيه چوبي گرانقيمت و دكور عالي آن بود، آماده شد . در حاليكه تاريخ سفر نزديك مي شد ، كشتي كامل شده المپيك دچار تصادم شد و به تعميرات كلي نياز پيدا كرد كه بار كاري را براي شركت هارلند و ولف افزايش داد، در حاليكه آنها در تلاش بودند تايتانيك را مطابق برنامه زمانبندي كامل كنند . بنابراين سفر از 20 مارس به دهم آوريل موكول شد .



تايتانيك داراي 270 متر طول و 28 متر پهنا بوده و 328/46 تن وزن داشت . ارتفاع آن 32 متر بود كه تقريباً 11 متر آن زير آب قرار مي گرفت . با اين وجود حتي بالاتر از بلندترين ساختمانهاي شهري آن زمان مي ايستاد . داراي سه دودكش واقعي و يك دودكش مجازي بود كه براي افزودن بر حس عظمت و قدرت كشتي اضافه شده بود و نيز بخارات و دود آشپزخانه هاي متعدد آنرا به بيرون مي راند . تايتانيك بزرگترين شي متحركي بود كه توسط انسان ساخته شده بود . اندازه غول آسا و پيچيدگي كشتي توسط گزارش ناخدا دوم لايتولد به بهترين صورتي مدلل شده است. وي در اين گزارش چنين انگاشت:



در سمت راست بدنه كشتي دربي چنان بزرگ تعبيه شده بود كه يك گاري با اسبش مي توانست از طريق آن وارد كشتي شود.



افزون بر اين تايتانيك ساخته شده بود تا شگفتي تكنولوژي ايمني مدرن باشد . كشتي داراي يك بدنه دولا با صفحات فولادي به ضخامت 5/2 سانتي متر بوده و به 16 بخش غير قابل نفوذ توسط آب تقسيم شده بود. دربهاي عظيم كه با يك كليد الكتريكي بر روي عرشه به حركت درآورده شدند ، اين بخش ها را از هم مجزا كرده و كل كشتي را آب بندي مي كردند. حتي اين دربها مي توانسند توسط حسگرهاي الكتريكي سطح آب باز و بسته شوند . به پشتوانه اين تدابير ايمني بود كه مطبوعات كشتي تايتانيك را غرق نشدني ناميدند .



طرح كشتي تايتانيك





پلكان قسمت درجه يك كشتي


لوازم داخل كشتي در نوع خود از مدرنترين و لوكس ترينها بودند و شامل لامپ هاي برقي و بخاري برقي در تمام اتاقها ، آسانسورهاي برقي، ‌يك استخر شنا، يك سالن اسكوآش (كه بسيار مدرن ساخته شده بود )، يك حمام تركي ، يك سالن ژيمناستيك همراه با اسب مكانيكي بود تا سواركاران حرفه اي بتوانند با آن تمرين كرده و خود را سر وزن و آماده نگه دارند.

هم چنين اتاقهاي نشيمن و تجهيزات بخش درجه اول آن با بهترين هتل هاي قاره اروپا برابري مي كرد . مسافرين درجه يك آن بايد از طريق يك راه پله بزرگ شش پاگرده داراي سقف شيشه اي به آرامي پايين مي آمدند تا از غذاهاي عالي سالن نهارخوري كه تمامي عرض كشتي را در عرشه شماره D پوشانده بود ‌لذت ببرند . براي آنهايي كه خواستار يك فضاي خصوصي تر بودند ،‌تايتانيك چند رستوران سفارشي تدارك ديده بود . دو گروه موسيقي از بهترين نوازندگان قاره كه بسياري از آنان از خطوط كشتيراني رقيب ربوده شده بودند قطعات موسيقي را در تايتانيك اجرا مي كردند . دو كتابخانه نيز وجود داشت ، درجه يك و درجه دو . حتي كابين هاي درجه 3 آن بسيار لوكس تر از كابين هاي درجه يك كشتي ها بخار كوچكتر بود و نيز لوازم داخل آنها به گونه اي بود كه برخي مسافرين درجه 3 حتي در عمر خود نديده بودند .



طراحي اوليه سي و دو قايق نجات در نظر گرفته بود ليكن مديريت كشتيراني ستاره سفيد احساس كرد كه عرشه قايق هاي نجات شلوغ و در هم ريخته به نظر خواهد رسيد و تعداد آنها را به 20 عدد كاهش داد كه براي 1178 نفر از مسافرين كفايت مي كرد. اين ميزان از استانداردهاي آن زمان فراتر مي رفت، گرچه تايتانيك توانايي حمل 3500 مسافر و خدمه را دارا بود.



گروهي از عالي مقام ترين مردم در اين سفر همراه تايتانيك بودند. اشرافزادگان بريتانيا، صاحبان صنايع آمريكا، و زبدگان انجمن نيويورك و فيلادلفيا. همچنين بسياري از مهاجرين فقير كه به اميد شروع يك زندگي جديد در آمريكا يا كانادا جذب آن شده بودند.



سفر دريايي تايتانيك در ساوت همپتون به تاريخ دهم آوريل 1912 آغاز شد. هنگام غروب كشتي در چربورگ فرانسه توقف كرد تا مسافرين بيشتري سوار كند. همان روز عصر به سوي كوئينز تاون ايرلند حركت نموده و ساعت 1:30 دقيقه بامداد روز يازدهم آوريل به داخل پهنه اقيانوس اطلس روانه شد.





ژنراتورهاي كشتي تايتانيك


مسافرين فصلي اقيانوس اطلس عميقاً تحت تاثير كشتي جديد قرار گرفته بودند. تايتانيك آنقدر جسيم بود كه حركت آن برروي دريا احساس نمي شد. موتورهاي بزرگ و پر قدرت آن هيچكدام از ارتعاشهاي آزارنده متداول در اقيانوس پيماهاي ديگر را ايجاد نمي كردند. حتي زماني كه با حداكثر سرعت 22 گره دريايي (41 كيلومتر در ساعت، كه در زمره سريعترين كشتي هاي آن زمان بود) حركت مي‌كرد، مسافرين داخل آن مي توانستند از حد اكثر آسايش برخوردار شوند.



آغاز مسافرت تايتانيك (برگرفته از فيلم تايتانيك، محصول 1997 آمريكا)



در هنگام مسافرت هوا صاف و دلپذير بوده و دماي آب حدود 12 درجه سانتيگراد بود. زمستان سال 1992 بطور غير معمولي معتدل مي نمود. اعتدال هوا باعث كنده شدن مقادير عظيمي يخ از نواحي قطبي و رانده شدن آنها به داخل اقيانوس شده بود. كشتي هاي آن زمان مجهز به رادار نبودند ولي تايتانيك به سيستم تلگراف بي سيم ماركوني مجهز شده و دو اپراتور سيستم آن بطور شبانه روزي در اتاق مخابرات آن كار مي كردند. در روز يكشنبه 14 آوريل، پنجمين روز مسافرت، تايتانيك پنج اخطار مختلف درباره مشاهده كوههاي يخ دريافت كرد، اما كاپيتان كشتي چندان توجهي به اين اخطارها ننمود. كشتي با سرعت 22 گره در حال حركت رو به جلو بود و مدير اجرايي شركت بروس آيسمي اعلام كرد كه يك روز زودتر از برنامه به نيويورك خواهند رسيد.



در شب چهاردهم آوريل، اپراتور بي سيم شديدا سرگرم مخابره پيامهاي كوتاه مسافرين به خويشاوندان و دوستانشان در ساحل نيوفوندلند (محل پهلو گرفتن كشتي) بود. او ششمين اخطار ديده شدن كوه يخ را نيز دريافت كرد، اما هيچ توجهي به اينكه تايتانيك چقدر نزديك مكان ارسال اخطارهاست نكرد و پيام را زير يك وزنه كاغذ در كنار آرنج خود گذاشت. اين پيام هرگز به كاپيتان اسميت يا ناخدا يكم كشتي نرسيد.



با تمام اين احوالات، شب چهاردهم آوريل بطرزي غير معمول صاف و تاريك بود. ماه در آسمان پيدا نبود ولي آسمان بطور باورنكردني با ستارگان بي شمار روشن شده بود. ستارگان بقدري درخشنده بودند كه افسر كشتي، سياره ژوپيتر در بالاي افق را با چراغ دكل يك كشتي بخار اشتباه گرفت.



دريا نيز كاملا صاف و بدون موج بود. بسياري از بازماندگان درياي آن شب را مانند شيشه توصيف كرده اند. فقدان امواج كار تشخيص كوه هاي يخ را دشوارتر مي ساخت. زيرا در شرايطي كه دريا مواج است، برخورد موج به كوه يخ و برگشت آن، تعيين مكان آنرا آسانتر مي كند.





در ساعت 11:40، يكي از ديده بانان كشتي كه در آشيانه خدمه حاضر بود، كوه يخ عظيمي را كه بطرز خطرناكي در جلو و نزديك كشتي بود مشاهده كرد. او به ناخدا يكم مورداك اعلام خطر كرد و مورداك سراسيمه دستور داد كه كشتي تماما به سمت چپ بگردد. او به موتورخانه دستور داد كه گردش پروانه ها را معكوس كنند. كشتي به آرامي به چپ گرديد، اما تايتانيك بسيار بزرگ بود و بسيار سريع حركت مي كرد، و كوه يخ نيز بسيار نزديك بود.



سي و هفت ثانيه بعد پهلوي سمت چپ كشتي به قسمت زير آب كوه يخ كشيده شده و شكافي به طول 100 متردر بدنه كشتي ايجاد شد. آب به سرعت وارد قسمتهاي كشتي شد و از آنجايي كه شكاف بسيار طويل بود، بيشتر قسمتهاي كشتي همزمان شروع به پر شدن از آب كردند.



بدين ترتيب يكي از بزرگترين حوادث كشتيراني طول تاريخ آغاز گشت. در طول شبي پر از حادثه و وحشت، 705 نفر از مسافرين نجات يافته و 1502 نفر باقيمانده يا در داخل آبهاي منجمد اقيانوس اطلس جانسپردند، ويا همراه بدنه عظيم كشتي كه در حين فرو رفتن در آب به دو تكه شد، به قعر اقيانوس رفتند.


عواملي كه در غرق كشتي موثر بودند
1- اشتباه كاپيتان كشتي




اين سفر دريايي، سفر بازنشستگي كاپيتان اي. جي. اسميت بود. او مي خواست به هر ترتيبي كه شده در اين مسافرت ركوردي از خود بجاي بگذارد. او سالها قبل از اين حادثه گفته بود: من نمي توانم تصور كنم كه يك كشتي بخار جديد غرق شود. كشتي هاي جديد اين خطرات را پشت سر گذاشته اند.

كاپيتان اسميت پنج اخطار مشاهده كوه يخ از خدمه خود و ديگر كشتي ها را ناديده گرفت. اگر او فرمان به آهسته تر شدن حركت كشتي مي داد، شايد اين حادثه رخ نمي داد.


2- اشتباه سازندگان كشتي

نزديك به سه ميليون ميخ پرچ در اتصال قطعات تايتانيك به يكديگر بكار رفته بود. برخي از اين ميخ پرچها از باقيمانده بدنه كشتي بازيابي شده و مورد بررسي قرار گرفته اند. يافته ها نشان مي دهند كه آنها از آهن زير حد استاندارد ساخته شده بودند.

وقتي كشتي با كوه يخ برخورد كرد، نيروي برخورد باعث شد سرك ميخهاي پرچ بشكند و قسمتهاي كشتي از هم جدا شوند. اگر از آهن با كيفيت بالا استفاده شده بود، ممكن مي نمود كه قسمتها از هم جدا نشده و كشتي غرق نشود.


3- اشتباه بروس آيسمي مدير اجرايي شركت كشتيراني




بروس آيسمي در كشتي حاضر بود. رقابت بين كشتي هاي اقيانوس پيما شديد بود و شركت ستاره سفيد مي خواست نشان دهد كه آنها قادر به عبور شش روزه از پهنه اقيانوس هستند. براي برآورده ساختن اين مقصود، بروس آيسمي به كاپيتان اسميت فشار وارد آورد كه تايتانيك را با حداكثر سرعت به حركت وادارد.

Picture of Thomas Andrews

4- اشتباه آقاي توماس اندروز سرپرست طراحان تايتانيك

اين باور كه تايتانيك غرق نشدني است، تا حدودي مرهون اين حقيقت بود كه تايتانيك از شانزده قسمت ضد آب تشكيل شده بود. ليكن ارتفاع ديواره اين بخشها بحد كافي در نظر گرفته نشده بود. شركت ستاره سفيد نمي خواست ارتفاع ديواره ها زياد باشد زيرا اين امر فضاي اختصاص يافته به قسمت درجه يك را كاهش مي داد. اگر ارتفاع اين ديواره ها بحد كافي بود، فضاي بيشتري در اين قسمتها بوجود مي آمد و هواي موجود در آنها مانع غرق كشتي مي شد.


5- اشتباه ناخدا يكم مورداك

ناخدا يكم مورداك به محض مشاهده كوه يخ دستور داد براي كاستن از سرعت كشتي موتورها معكوس شوند و جهت فرار از برخورد كشتي به سمت چپ بچرخد. در نتيجه سمت راست بدنه با كوه يخ برخورد كرد و شكافي عظيم در بدنه كشتي ايجاد شد. اگر مورداك دستور مي داد ضمن كاستن از سرعت، كشتي بطور مستقيم به راه خود ادامه دهد و با دماغه، كه بسيار محكمتر از بدنه است، به كوه يخ برخورد كنند، احتمالا فقط 2 يا 3 قسمت جلويي در هم فرو مي رفت و كشتي غرق نمي شد.


6- و بالاخره اشتباه تمامي دانشمندان علوم!

فولاد در دماي عادي نرم است و در اثر برخورد خم مي شود. در حاليكه در دماهاي زير انجماد آب، فولاد مانند چدن شكننده مي شود و در اثر برخورد مي شكند. اين پديده به شكست ترد[5] معروف بوده و در زمان واقعه تايتانيك براي دانشمندان ناشناخته بود. اگر بجاي فولاد از آلياژي كه در دماهاي پايين خاصيت نرمي خود را از دست نمي دهد استفاده مي شد، در اثر برخورد چنان شكاف عظيمي در بدنه تايتانيك ايجاد نمي شد.

در پايان....



بدنه تايتانيك در سال 1985 توسط رابرت بالارد، به كمك سونار در اعماق اقيانوس اطلس كشف شد. در اين اكتشاف از يك زيردريايي كوچك كه قادر به نفوذ در عمق درياها بود استفاده شد. اين اولين باري بود كه تايتانيك پس از سال 1912 دوباره ديده مي شد.

خیلی مطلب قشنگی بود. تلاش انسانها برای پیشرفت واقعا قابل ستودن هست ولی زمانی که این تلاشها به دلیل اشتباهاتی که می تونه از عدم دانش کافی و یا سایر مسائل نشات بگیره، به ثمر نمیرسه خیلی ناراحت کننده است.

منم بسیار ناراحت شدم الناز خانم
حرف شما دقیقا درست است و من با شما موافقم

ممنون پریسا خانم عزیز
مطالب جدیدی بود که تا بحال راجع به تایتانیک نمیدونستم

ممنون

خواهش می کنم اقا فرهاد و فریده خانم