دانستني هايي درباره نمك يُد دار

ما از نظر جغرافيايي در منطقه ‌اي زندگي مي ‌كنيم كه به دليل فقير بودن خاك از يُد، بيشتر مواد غذايي كشت شده يا حتي دام‌ ها يُد كافي نداشته و ميزان مورد نياز روزانه به اين ماده معدني از طريق غذا تأمين نمي‌ شود.

به همين دليل مدت‌ ها ايران جزو كشورهايي بود كه بيماري ‌هاي مربوط به كمبود يُد در آن شيوع داشت.

دكتر نسرين اميدوار، متخصص تغذيه و رژيم درماني مي گويد: مهم ‌ترين علامتي كه ميان مردم به عنوان كمبود يُد شهرت دارد، بزرگ شدن تدريجي غده تيروئيد و بروز بيماري‌ غم ‌باد يا گواتر است. علاوه بر آن بايد گفت اگر خانم ‌هاي باردار در دوران بارداري به كمبود اين ماده معدني مبتلا باشند، خطر اين كه كودك‌ شان دچار بيماري‌ هايي مانند عقب‌ افتادگي ذهني شود، وجود دارد.

به هر حال، به دليل اين كمبود در كشور ما پس از بررسي‌ هاي مختلف، تصميم بر اين گرفته شد كه يُد به يك ماده غذايي پُرمصرف و راحت يعني نمك اضافه شود و در حال حاضر چند سال است كه نمك‌ هاي كشور يُِددار شده ‌اند. اين برنامه، كمك‌ بسياري كرده است كه يُد موجود در بدن وضعيت بهتري پيدا كند و البته بررسي ‌هايي كه روي ميزان يُد موجود در ادرار دانش‌آموزان كشور هر چند وقت يك بار انجام مي ‌شود، اين موضوع را ثابت كرده است.

اما چند نكته در مورد نحوه ي استفاده و نگهداري از نمك يُددار:

1- نمك يُد دار را بايد در شيشه‌ هاي تيره‌ رنگي كه درب آن ها باز نباشد و نور نبيند، نگهداري كرد تا يُد آن از بين نرود.

2- در موقع پخت هم هر چه ديرتر نمك اضافه شود تا يُد بيشتر حفظ شود و بر اثر حرارت از ميان نرود.

3- در عين حال، فراموش نكنيد كه مصرف زياد نمك خطر ابتلا به پُرفشاري خون را افزايش مي ‌دهد و اين كه نمك يُد دارد به اين معني نيست كه ما مصرف آن را بالا ببريم بلكه رعايت تعادل قدم اول است؛ زيرا همچنان يكي از توصيه‌ هاي سلامت در كشور مانند هر نقطه ديگر از دنيا، مصرف كم نمك است. از اين رو، سر سفره نمكدان نگذاريد و به همان نمكي كه در حين پخت به غذا اضافه شده، بسنده كنيد.

از آن جايي كه خاك كشور ما فقير از يُد بوده، نمي‌ توانيم مواد غذايي ديگري را نام ببريم كه غني از يُد باشند. انتظار مي ‌رود كه ماهي ‌ها (از ماهي آزاد، تن و شاه ماهي گرفته تا ميگو) يُد بيشتري داشته باشند اما باز هم بستگي به اين موضوع دارد كه در چه منطقه و چه آبي پرورش داده شده باشند.

علاوه بر تمام نكات ياد شده، ما مواد غذايي ‌اي داريم كه مي ‌توانند مانع جذب يُد شده و گواترزا باشند؛ مانند خانواده كلم و برخي ريشه‌ ها كه معمولا مصرف خام‌ شان در مناطقي كه شيوع كمبود يُد فراوان است يا توصيه نمي‌ شود و يا مصرف پخته شده شان پيشنهاد مي‌ شود.

سر سفره نمكدان نگذاريد و به همان نمكي كه در حين پخت به غذا اضافه شده، بسنده كنيد.

دكتر عباس اسماعيلي معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي اراك نيز تاكيد مي كند به هيچ عنوان نبايد از ابتداي پُخت غذا، به آن نمك اضافه كرد؛ چرا كه يُد موجود در آن از بين مي‌ رود.


وي با بيان اين كه در كشورمان از طريق نمك، يُد مورد نياز بدن تامين مي ‌شود، افزود: كمبود يُد مي ‌تواند زمينه‌ ساز مشكلات عديده ‌اي از جمله گواتر و عقب ‌ماندگي‌ هاي ذهني و جسمي باشد.

وي در خصوص نمك ‌هاي تصفيه‌ نشده گفت: نمك‌ هاي تصفيه ‌نشده سرشار از انواع آلودگي است و حتي مي‌ تواند منجر به سرطان‌ زايي در افراد شود.

ايشان در پايان تصريح كرد: در حال حاضر رستوران‌ ها و برخي از نانوايي ‌ها به مصرف نمك‌ هاي غير يُد دار مبادرت مي ‌ورزند و اين در حالي است كه در صورت شناسايي اين واحدها طبق مقررات قانوني با متخلفان برخورد مي‌ شود.